“ΟΛΟΜΟΝΑΧΟΙ ΜΑΖΙ” ΜΕ ΦΟΝΤΟ ΤΟ “ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΚΟΚΚΙΝΟ” ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ…

Tags

ARS & VITA

---

τη στήλη γράφει & επιμελείται 

 η Λίλα Παπαπάσχου

---

 

Μια μαγική περιπλάνηση στο γοητευτικά σκοτεινό, ποιητικό κόσμο του Σταύρου Σταυρόπουλου, αποτολμήσαμε χθες το βράδυ «ολομόναχοι-μαζί», πλημμυρισμένοι από ένα φως “καπνισμένο κόκκινο”, στο κατάμεστο Polis Art Café, παρουσία σημαντικότατων ανθρώπων, των Γραμμάτων & των Τεχνών.

 

Με αφορμή  την παρουσίαση των δύο πρόσφατων ποιητικών συλλογών του σπουδαίου Έλληνα ποιητή: «ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΚΟΚΚΙΝΟ» (2013 εκδ. Σμίλη) & «ΟΛΟΜΟΝΑΧΟΙ ΜΑΖΙ» (2014, εκδ. Σμίλη) , είχαμε την ευκαιρία, να μάθουμε πολλές & ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες γύρω από τα συγκεκριμένα έργα, καθώς και επιμέρους πληροφορίες για την γενικότερη πορεία του συγγραφέα, που οδήγησε στην ολοκλήρωση μιας επί της ουσίας ποιητικής «τετραλογίας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε από τον ίδιο και τους υπόλοιπους ομιλητές (μαζί με τα προγενέστερα έργα του «ΠΙΟ ΝΥΧΤΑ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ» – 2011, εκδ. Οξύ & «ΜΕΤΑ»  – 2012, β’ έκδοση 2014 εκδ. Απόπειρα).

Οι υπέροχες Βάσια Βασιλείου & Ειρήνη Αναστασίου, «άνοιξαν» τη βραδιά, εισάγοντας μας στον κατασκότεινο κι όμως γεμάτο χρώματα κόσμο – μη κόσμο – του συγγραφέα μέσα από την θεατρικοποιημένη απόδοση επιλεγμένων ποιητικών αποσπασμάτων.  Η μία άρρηκτα δεμένη με την άλλη, υποκριτικά και μουσικά, μας αφηγήθηκαν κομμάτια-σπαράγματα, μιας ιστορίας για τον κόσμο όπως τον βλέπουμε στους χειρότερους εφιάλτες μας, για τον κόσμο που νομίζει πως ζει κι αναπνέει, ενώ είναι από χρόνια νεκρός και σε πλήρη αποσύνθεση,  για έναν κόσμο που άρχισε μόνο και μόνο για να τελειώσει, αλλά και για έναν ιδεατό «μετά-κόσμο», που ακόμα δεν είμαστε ικανοί να φανταστούμε καν και που ιδανικά στο μέλλον θα έχει (θα είναι;) μόνο… λογοτεχνία.

 

 

 

 

 

 

Μέχρι τότε – την έσχατη εκείνη μέρα – μια υπερκόσμια γυναίκα θ’ αναζητά στα χαλάσματα του “παλιού” κόσμου, ότι απέμεινε από τον όλεθρο  και τα στοιχεία εκείνα που θα μπορούσαν, να περισωθούν μέσα από τις στάχτες και την καταστροφή.  Ντυμένες σαν μεταλλαγμένα ξωτικά, όμορφες μέσα στην ζοφερή τους αμφίεση, οι δύο ταλαντούχες ερμηνεύτριες, κατάφεραν ν’ απεικονίσουν με τον πιο εύστοχο τρόπο, την πολυπλοκότητα και το εύρος της γραφής,  ενός ποιητή, που δεν φοβάται τις σκληρές λέξεις, γιατί γνωρίζει ότι σ’ αυτές κρύβεται η μεγαλύτερη ευαισθησία.

Ο Βασίλης Χατζηϊακώβου – ο ιθύνων νους και η “ψυχή” του Polis Art Cafe- πήρε τη σκυτάλη της παρουσίασης, από τη Βάσια Βασιλείου και την Ειρήνη Αναστασίου, αφού πρώτα τις ευχαρίστησε με τον γνωστό, γενναιόδωρο τρόπο του, για το – υψηλής αισθητικής –  θεατρικό δρώμενο, που μας παρουσίασαν. Στη συνέχεια ανέλαβε την “επικίνδυνη αποστολή”, να μας μιλήσει για έναν άνθρωπο, που με το έργο του εισήγαγε καινά δαιμόνια στον χώρο της ποίησης, αλλά και της πεζογραφίας, «παντρεύοντας» τα δύο αυτά είδη υποδειγματικά.

 

 

 

 

 

 

 

 

Προκειμένου, να  βοηθήσουν τον οικοδεσπότη μας –  και όλους εμάς –  σ’ αυτή την καταβύθιση στο ζοφερό ποιητικό κόσμο του σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη, η φιλόλογος Νέλλα Συναδινού & η εκπαιδευτικός – αρθρογράφος Αλίκη Κοσυφολόγου, μας παρουσίασαν η καθεμία απ’ τη δική της σκοπιά, μια συνοπτική, αλλά καίρια μελέτη, των δύο πιο πρόσφατων έργων του τιμώμενου ποιητή, δίνοντας μας ένα στίγμα της μοναδικής και διεισδυτικής γραφής του. Εξίσου διαφωτιστική & ενδιαφέρουσα ήταν η τοποθέτηση της Πέπης Ρηγοπούλου /  Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών – Συγγραφέας βιβλίων σχετικών με τον Πολιτισμό, την Τέχνη, το Μύθο & την Ψυχανάλυση, η οποία λόγω ανωτέρας βίας δεν μπόρεσε να παρευρεθεί στην εκδήλωση όπως ήταν αρχικά προγραμματισμένο, αλλά μέσω της ευφυέστατης ανάλυσης της, την οποία μας διάβασε ο ίδιος ο Σταύρος Σταυρόπουλος, έκανε αισθητή την παρουσία της και συνέβαλε ουσιαστικά στη βαθύτερη κατανόηση, ενός λόγου τόσο αυθεντικού, που μοιάζει “ανείπωτος”. Την ευχαριστούμε θερμά γι’ αυτό.

Κορυφαία στιγμή της χθεσινής γιορτής του γραπτού λόγου σε κάθε του μορφή και έκφανση, θα χαρακτήριζα αναμφίβολα την ανάγνωση των ποιημάτων του Σταύρου Σταυρόπουλου, από μία  «ιέρεια» της ελληνικής λογοτεχνίας, την εξαίσια ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ. Με τον δικό της μοναδικό τρόπο, η σπουδαία δημιουργός διάβασε μερικά απ’ τα δικά της “αγαπημένα”, χαρίζοντας μας ρίγη συγκίνησης, όπως ακριβώς κάνει επί σειρά ετών μέσα απ’ την δική της, τόσο σπάνια και ξεχωριστή, ποίηση.

Στο τέλος της εκδήλωσης ο Σταύρος Σταυρόπουλος, προ(σ)κάλεσε όλους τους παρευρισκόμενους σε μια ανοιχτή συζήτηση σχετικά με το έργο του – και όχι μόνο – και στη συνέχεια υπέγραψε τα δύο βιβλία του «ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ ΚΟΚΚΙΝΟ» & «ΟΛΟΜΟΝΑΧΟΙ ΜΑΖΙ», στους πολυάριθμους αναγνώστες – θαυμαστές του, που περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους. Ένας εξ’ αυτών ο εκδότης-διευθυντής του Ηλεκτρονικού Περιοδικού για τις Τέχνες & τον Πολιτισμό, ο «δικός» μας Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος, που ήταν κι ο «ηθικός αυτουργός» της παρουσίας της στήλης ARS & VITA, σ’ αυτήν την τόσο σημαντική λογοτεχνική συνάντηση.

Ολοκληρώνοντας το αφιέρωμα της στήλης στη χθεσινή εκδήλωση του POLIS ART CAFE, θα χρησιμοποιήσω τη λακωνική δήλωση μιας φίλης του κ. Χατζηϊακώβου, όπως μας την μετέφερε ο ίδιος “…τον συμπαθώ τον Σταυρόπουλο κι ας μου μαυρίζει με την ποίηση του την ψυχή μου” . Μ΄αυτή την τόσο απλή και αληθινή ρήση, φωτογραφίζεται με απόλυτη ακρίβεια αυτό που αισθανόμαστε κι εμείς για τον λογοτέχνη με το ιδιαίτερο ύφος και την γραφή που ενώ κόβει σαν κοφτερή λεπίδα, παράλληλα χαίδευει τις αισθήσεις μας σαν δροσερό, ανοιξιάτικο αεράκι.

Συμπληρώνοντας την εύστοχη παρέμβαση της,  θα προσθέταμε…αγαπάμε και στηρίζουμε την ποίηση και ας μας μαυρίζει την ψυχή μας…

Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Βασίλη Χατζηϊακώβου & τους υπεύθυνους των Εκδόσεων Σμίλη, για την ζεστή φιλοξενία και την αδιαμφισβήτητη αφοσίωση τους στην ποίηση, τη λογοτεχνία, την Τέχνη κι οτιδήποτε συνιστά διαχρονική αξία.

Advertisements

Μικρό σχόλιο για το ποιητικό όραμα του Ελύτη

Tags

ΠΟΙΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΑΠΟΜΕΝΕΙ

 

 

Του Γιώργου Λίλλη 

 

Ο Ελύτης αναζήτησε την παγανιστική θρησκευτικότητα όπου το ελεύθερο πνεύμα κυριαρχούσε στο να σμιλεύει τον ανθρώπινο λόγο μεταλλάσσοντάς τον. Ήδη από τον «Ήλιο τον Πρώτο» μεταχειρίζεται την ύλη και το ελληνικό τοπίο ως μέσο για να μεταφέρει αυτό που διέκρινε ως αρχή μιας ποιητικής αναδημιουργίας του κόσμου ακέραιη στο φως. Δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Πρέπει να αρνηθεί κάποιος ότι μέχρι τώρα έχει κατακτηθεί γλωσσικά και να διαμορφώσει μια καινούρια θεωρία που να μην συμβαδίζει με το καθιερωμένο. Κι αυτό όχι ως μανιέρα αλλά αναγκαία πράξη, αφού έχει προηγηθεί πρώτα η γέννηση ενός τέτοιου κοσμογονικού γεγονότος.  Για τον Ελύτη ο μύθος είναι μια ακόμη πραγματικότητα. Όπως και τα στοιχεία της φύσης ποιητικά σύμβολα που περιμένουν να ξεκλειδώσουν την ερμηνεία τους. Το έργο του βρίθει από σύμβολα. Κι όποιος συμμετέχει ορίζεται μέσα στο θαύμα:

«Ηχώ με το λευκό σαντάλι πέρασε μια στιγμή/ γοργά κάτω από τα νερά η ζαργάνα/ και ψηλά το λόφο έχοντας πόδι Και τον ήλιο κεφάλι κερασφόρο / ν΄ ανεβαίνει Αβάδιστος είδα ο Μέγας Κριός».

Εύκολα πολλοί μίλησαν για υπερβολή, έπαρση, βερμπαλισμό, φυσιολατρία  και αφέλεια. Όμως αυτός που κρύβονταν από πίσω δεν ήταν ένας απλός στιχοπλόκος, αλλά ο άνθρωπος που έδωσε πρώτος το έναυσμα για να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στον άνθρωπο που βλέπει με τα μάτια της ψυχής του και σ΄ εκείνον που έχει παρασυρθεί από τον ρεαλισμό και την καθιερωμένη λογική.

« Ήτανε στο νησί μου κάποτες κει που αν δεν γελιέμαι / Πριν χιλιάδες χρόνους η Σαπφώ κρυφά/ Σ΄ έφερε μέσ’ στον κήπο του παλιού σπιτιού μας/ Κρούοντας βότσαλα μέσ’ στο νερό ν΄ ακούσω/ Πως σε λένε Σελάνα και πως εσύ κρατείς/ Επάνω μας και παίζεις τον καθρέφτη του ύπνου».

Είναι ο ακέραιος χώρος όπου το έργο αφομοιώνεται στους ρυθμούς του άχρονου. Η Σελήνη, ερωτευμένη με τον όμορφο νεαρό, αναζητά, μέσα στις λέξεις το κλειδί της γνώσης του ποιητή, το μυστικό που τον κρατά ζωντανό στις σελίδες του. Η μυσταγωγία του συμβολίζει την καθαρότητα, όπως και τη ταύτισή του με τον αρχαίο μύθο ο οποίος πιστοποιεί το θαύμα. Ο καθρέφτης του ύπνου είναι ένας απαράμιλλος χώρος αυθεντικότητας, η νεότητα του πνεύματος που παρέμεινε ανέπαφη μέσα στη ροή. , στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου, ύπνου και ξύπνου. Ο Ελύτης το μετονομάζει «απαλές κοιλάδες»· το μετά της γαλήνης· το αποκορύφωμα της αγωνίας: «η ομορφιά κει που ακινήτησε διαρκεί σαν άλλο ουράνιο σώμα/ η ύλη ηλικία δεν έχει. Μόνον ν΄ αλλάζει ξέρει». Ακόμα και μετά την οριστική εξαφάνιση μας. Η ομορφιά. Ακινητοποιημένη και επομένως άφθαρτη, έξω από την ύλη· σαν να δημιουργεί η ύλη κάτι το άυλο· το πνεύμα νικά (μέσω της ομορφιάς) τη φθορά (που δεσμεύεται από θάνατο και μετατοπίσεις). Η μέσα ομορφιά των πραγμάτων. Που διατηρούνται ακόμα και έξω από την αιτία που τα δημιούργησε. Η ομορφιά που δεν λεηλατήθηκε από την ύλη.

«Άνθρωπε, άθελά σου/ Κακέ – παρ΄ ολίγο η τύχη σου άλλη./Σ΄ ένα, έστω, λουλούδι αντίκρυ αν ήξερες/ Να πολιτεύεσαι/ σωστά, θά τά ΄χες όλα. Επειδή απ΄ τα λίγα, μερικές φορές/ Κι από το ένα – έτσι ο έρωτας –/ Γνωρίζουμε τα υπόλοιπα. Μόνο το πλήθος να:/ Στο χείλος των πραγμάτων στέκει/ Όλα τα θέλει και τα παίρνει και δεν του μένει τίποτα».

Μυθογονία.  Ποιητική γεωγραφία. Τα ποιήματα ως δοχεία συγκίνησης. Ο Ελύτης αγάπησε την ύλη μέσα στα πλαίσια ενός υπερβατικού θεωρήματος το οποίο την ταυτίζει με την πνευματικότητα. Απέδειξε πως οι αισθαντικοί κόσμοι μπορούν να χαρτογραφηθούν. Δεν υπερτερεί το ταλέντο να γράφεις στίχους, μονάχα να είσαι παρόν σε κάθε λέξη που ανυποχώρητη εφορμά στο διανοητικό μας κλουβί για να το αντικρούσει. Δεν περιέχει ιδέες, είναι από μόνη της ένα ξεχωριστό τρόπαιο του μυαλού, που διευκρινίζει πως όλοι μας έχουμε μέσα μας τεράστια, ανεκμετάλλευτα αποθέματα ποίησης. Είναι ένας τρόπος να βλέπεις. Του να αισθάνεσαι δικαιωμένος μέσα στο τίποτα. Κι ας έχουν αποδειχθεί τα όνειρά σου ανασφαλή, αποτυχημένα. Κι ας μην δίνει κανένας σημασία πως μέσα από το σκούρο τείχος ο κήπος άνθισε. Αυτόν τον κήπο η Σελήνη επισκιάζει, αυτή τη γλώσσα η φαντασία αφομοιώνει, αυτό το σώμα νικά το χρόνο, αυτή η γραφίδα επιζεί του θανάτου. Σαν την αρχέγονη Σελάνα, στο πατρικό σπίτι του Ελύτη, εκεί όπου την αισθάνθηκε να ανοίγει στα δύο τη θάλασσα και να διασχίζει τον ύπνο του, όπως τώρα, εκεί που κρυμμένος μας παρατηρεί και χαμογελά συναινετικά:

«Ποίηση μόνον είναι/ Κείνο που απομένει. Ποίηση. Δίκαιη και ουσιαστική κι ευθεία/ Όπως μπορεί και να την φαντασθήκαν οι πρωτόπλαστοι/ Δίκαιη στα στυφά του κήπου και στο ρολόι αλάθητη».

Γαρνιτούρα αυτογνωσίας ή υπέρ του ελαχίστου, Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος

Tags

Αγαπητό μου ημερολόγιο...

 

 

Είναι η θάλασσα που ανακατεύει τις κουρτίνες. Είναι η θολούρα μετά την έκτη μπύρα· ο αργός μέρμηγκας ο ενοχλητικός ναυαγός της σκέψης.

Τι κι αν το φως έχει σβήσει μετά την δωδεκάτη των ευχών;

Ο επισκέπτης μένει. Το περίστροφο σε δείχνει… δεν μπορείς να κρυφτείς… καθρεφτίζεσαι στην κάθε γουλιά που περιμένει τους ξενύχτηδες.

Είναι η αχτίδα στο σκοτάδι που σε δίνει. Η πουτάνα σε κοιτά με θλίψη. Ο οίκτος είναι ο δεύτερός σου εαυτός… ο ελάχιστος!

Λάμπουν τα σκαλιά στην αυλή του δημαρχείου. Κάποιος πιο κει κατουρά κι ο μπρούτζος στα μούτρα του ξεχασμένου με έκπληξη κοιτά την λήθη.

Πότες πικραμένοι συνωμότες, τίποτα πια δεν (μας) αρκεί. Το παρελθόν βαρύ τσακίζει τις ορμές τους.

Τι κι αν το φως έχει σβήσει μετά την δωδεκάτη των ευχών;

Η στρόφιγγα έχει λασκάρει. Το παιχνίδι θα μένει πάντα ίδιο. Οι κανόνες θα ευνοούν το…

… ^{ελάχιστο}…

Φοβάσαι να πεις…

…οι γραμμές είναι θηρία… κι εσύ φοβάσαι να πεις… είναι για τους γενναίους να πεθαίνουν στο βάρος της λέξης που δεν ηχεί… φοβάσαι… να πεις… χαμένος είναι ο πιο ελάχιστος των φοβισμένων… οι νεκροί σε χαιρετούν… κι είναι το μνήμα που σε πνίγει… ΦΟΒΑΣΑΙ ΝΑ ΠΕΙΣ…

Οι θεωρίες των ηλιθίων σε κρατούν να μην φανείς. Ο λόχος έχει φύγει από καιρό· το τοπίο γδέρνει την αντοχή σου.

Τι κι αν το φως έχει σβήσει μετά την δωδεκάτη των ευχών;

Οι εραστές λατρεύουν και λατρεύονται, κάτω από το αμυγδαλωτό λαμπύρισμα της Σελήνης. Ο χυμός των κορμιών τους ξεχύνεται στο Σύμπαν… είναι η έκρηξη που περιμένουν οι προφήτες.

Σακατεμένος πότης βρυχάσαι, χωρίς να θέλεις ν’ ακουστείς. Μετά την δωδεκάτη των… ενοχών…

… την ώρα που το χτες σε καταπλήσσει…

…είναι που ο ουρανός φανερώνει τον ελάχιστό σου εαυτό

τον προδομένο.

Ο ελάχιστος εαυτός – Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Έχοντας τα χέρια μες τις τσέπες του,
βλέπει κάπου μακριά,
τη θάλασσα να φλέγεται, γελά.

Τον εμπρηστή τον αναγνώρισε,
τι κι αν έφευγε σκυφτός,
τα λαθάκια του τα έκανε, κι αυτός.

Σε λίγο όμως μια σκέψη ακατάβλητη,
του γαζώνει τα μυαλά,
κι ιδρώνουνε τα χέρια του, ξανά.

Τον εμπρηστή τον αναγνώρισε,
τι κι αν έφυγε σκυφτός,
γιατί ήταν ο ελάχιστος, εαυτός.

Ο ελάχιστος λέμε, ο νοσταλγός της αρχής,
που το άσπρο στο μάτι του, έχει γεμίσει με βρύα,
ο ξενιστής των ονείρων, που αλλοιώνει τα σχήματα
κι αναγκάζει το χώρο να παθαίνει ναυτία.

Ίδιος με θόρυβο ψυγείου σ’ άδειο σπίτι, 
που δένει αρμονικά με τον άλλον του σύμπαντος, 
και υφαίνουν τον τρόμο και μετά την πίστη.

ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ 104 – Η ΚΟΛΑΣΗ, ΟΙ “ΑΛΛΟΙ” & ΕΜΕΙΣ…

Tags

ARS & VITA

---

τη στήλη γράφει & επιμελείται

η Λίλα Παπαπάσχου

---

Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου… βραδάκι, στο πολυσύχναστο Γκάζι. Ο πρώτος μήνας του Φθινοπώρου πλησιάζει στο τέλος του και οι κλιματικές συνθήκες σιγά-σιγά αρχίζουν, να προσαρμόζονται στην αλλοπρόσαλλη αυτή εποχή, κάνοντας τη διάθεση μας

κυκλοθυμική… μελαγχολική…μουντή…αλλά και έντονα “καλλιτεχνική”…

Πλήρως εναρμονισμένοι με το φθινοπωρινό σκηνικό ετοιμαζόμαστε,  να εισέλθουμε στην “κόλαση”, που εκτυλίσσεται καθέ Παρασκευοσαββατοκύριακο στο Θέατρο 104 – Black Box.  ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ φυσικά, όπως συμβαίνει συνήθως με τις μεγαλύτερες, ανθρώπινες θηριωδίες. Όπως λέει κι ο σοφός λαός “όταν κλείνει η πόρτα ενός σπιτιού, ποτέ δεν ξέρεις τι συμβαίνει από πίσω”.

Στην περίπτωση του Γκαρσέν – Γιώργος Σταυριανός, της Ινές – Βασιλική Σκάλκου και της Εστέλ-Χριστίνα Δαλαμάγκα, συμβαίνουν σημεία και τέρατα κι ας μην ζουν σε κανονικό σπίτι, ή μάλλον για να το θέσω ακριβώς όπως συμβαίνει… κι ας μη ζουν καν! Τίποτα δεν πρόκειται να εμποδίσει τους τρεις “μοιραίους” συγκάτοικους, απ’ το να βασανίσουν ο ένας τον άλλο με την παρουσία ή την απουσία τους, με τη σιωπή ή τα λόγια τους, με την αφοσίωση ή την προδοσία τους, πάντα υπό το άγρυπνο βλέμμα ενός απόκοσμου υπηρέτη-δεσμοφύλακα, που χάρη στην ερμηνεία της Φαίδρας Σούτου, μας έκανε να ανατριχιάζουμε κάθε φορά, που ανοιγόκλεινε με θόρυβο την “Πύλη της Κολάσεως”…για να εισαγάγει το καινούριο θύμα του.

Οι τέσσερις πρωταγωνιστές της πιο εστέτ κόλασης που επινοήθηκε ποτέ, μας υποδέχτηκαν ντυμένοι τους ρόλους τους, πριν καν ξεκινήσει η παράσταση. Ακίνητοι, βουβοί, απρόσιτοι και απειλητικοί όπως όλοι οι…”απόντες”. Ένας “ήρωας” μ’ αδυναμία στο γυναικείο φύλο, μια γυναίκα που υπερασπίζεται  με πάθος το φύλο της και μια άλλη, με όψη αγγέλου και ψυχή διεφθαρμένη, συναντιούνται σ’ ένα σαλόνι Β‘ αυτοκρατορίας (Δεύτερη Γαλλική Αυτοκρατορία ονομάζεται η περίοδος 1852-70 της γαλλικής ιστορίας υπό τον Ναπολέοντα Γ’) που δεν έχει καθρέφτες ή άλλα χρήσιμα ενδεχομένως αντικείμενα (πέρα από ένα μπρούτζινο άγαλμα με συμβολικό χαρακτήρα…). Η συνάντηση αυτή δεν είναι διόλου τυχαία, αντίθετα είναι μέρος της τιμωρίας τους. Για να εξιλεωθούν για τις αμαρτίες τους, πρέπει να υποβληθούν στο χειρότερο μαρτύριο: Να δουν τον εαυτό τους, μέσα από τα μάτια των “άλλων”.

Τρεις ψυχές εγκλωβισμένες στην ανυπαρξία, που στην αρχή του έργου, μπορούν ακόμα να βλέπουν, ν’ ακούν και να αισθάνονται, όσα λένε γι’ αυτούς οι ζωντανοί. Στη γη, εκεί που ο χρόνος περνά απίστευτα γρήγορα, όσοι έμειναν πίσω συνεχίζουν να αναπνέουν, να φλερτάρουν, να χορεύουν…να ζουν, κάνοντας τους, να νιώθουν ολοένα και πιο νεκροί. Οι τρεις ηθοποιοί, που ενσάρκωσαν τους βασικούς ήρωες του έργου,  επικοινωνούσαν απόλυτα μεταξύ τους, έχοντας πλήρη συναίσθηση του τι λένε και του τι ακριβώς κάνουν, ενώ διέθεταν καθόλη τη διάρκεια της παράστασης μια ορθότατη αίσθηση του ρυθμού, με αποτέλεσμα να μην μας αφήσουν ούτε για μια στιγμή, να χαλαρώσουμε ή να πάρουμε τα μάτια μας από πάνω τους. Αλώνιζαν πάνω στη “γυμνή” σκηνογραφικά σκηνή σαν άγρια θηρία φυλακισμένα στο κλουβί ενός αόρατου θηριοδαμαστή,  με τρόπο τόσο πειστικό, που σιγά – σιγά αρχίσαμε κι εμείς να αισθανόμαστε την αίσθηση του εγκλεισμού, καθώς και μια δυσφορία, απόλυτα συμβατή με τα -επί σκηνής- τεκταινόμενα.

Ένας τεράστιος καθρέφτης, στρατηγικά τοποθετημένος ακριβώς απέναντι από το κοινό,  αλλά και τους ίδιους τους “κολασμένους”, λειτούργησε ως η υπέρτατη τραγική ειρωνία, αφού όλη η ουσία του έργου συνοψίζεται στο ότι κανείς απ’ τους ήρωες δεν μπορεί, να δει τον εαυτό του με τα δικά του μάτια. Κανείς από τους τρεις “αμαρτωλούς” αυτούς ανθρώπους δεν θα έχει πια την πολυτέλεια της “ωραιοποίησης”. Απόλυτα γυμνοί από προσχήματα και δικαιολογίες, θα πρέπει να παραδεχτούν την αλήθεια για το πως βρέθηκαν σ’ αυτή τη δεινή θέση, ίσως για πρώτη φορά στη ζωή τους. Μέσα από τις ερμηνείες των τεσσάρων ταλαντούχων ηθοποιών είδαμε όλα όσα επρεπε να δούμε κι ακόμα περισσότερα, που μας άφησαν να τα επεξεργαστούμε μετά – ο καθένας μόνος του –  διεγείροντας πέρα από τις αισθήσεις και την φαντασία μας.

Στους τέσσερις χαρισματικούς καλλιτέχνες, που απέδωσαν με τόση σαφήνεια, ενέργεια και πειστικότητα, ρόλους με υψηλότατο βαθμό δυσκολίας, βασισμένους σ΄ένα γοητευτικά σκοτεινό κείμενο, με πολλές φιλοσοφικές – και όχι μόνο – προεκτάσεις, αξίζουν πολλά,  θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια.  Ένα πολύ μεγάλο μπράβο αξίζει επίσης και στον σκηνοθέτη της παράστασης, Πάνο Κυπαρίσση (ο ίδιος επιμελήθηκε και την μετάφραση του έργου), για την εξαιρετική δουλειά που έκανε με τους ηθοποιούς του, αλλά και για τον τρόπο που επέλεξε ν’ απεικονίσει αυτή την “εγκεφαλική” κόλαση, που όπως λέει σε κάποιο σημείο του έργου ο Γκαρσέν είναι απείρως χειρότερη από οποιοδήποτε σωματικό βασανιστήριο. Στο πολύ φιλόξενο Θέατρο 104 – Black Box, έναν πολλά υποσχόμενο, εναλλακτικό χώρο στο Γκάζι, την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου 2014 είδαμε  θέατρο, στην πιο γνήσια μορφή του. Φτωχό σε “στολίδια” και πλούσιο σε ουσία.

Παρακολουθώντας χθες, να ζωντανεύει ξανά στη σκηνή και μάλιστα με τρόπο διαπεραστικό, ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα, συνειδητοποίησα ότι το πιο τραγικό, το πιο αποτρόπαιο και το πιο σοκαριστικό απ’ όλα είναι, ότι όλοι εμείς δεν διαφέρουμε και πάρα πολύ από τους  ήρωες του ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ κι ας είμαστε βιολογικά ζωντανοί. Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ, ο σπουδαίος αυτός φιλόσοφος και διανοητής,  είχε συνειδητοποιήσει ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, πως η κόλαση που περιγράφει θα είναι αέναη και στους αιώνες των αιώνων πανομοιότυπη. Μακάρι να μπορούσαμε οι σύγχρονοι άνθρωποι, να ισχυριστούμε, ότι διαψεύστηκε.  Για να κλείσουμε όμως λίγο πιο αισιόδοξα, εγώ δεν θα πάψω ποτέ ν’ αναρωτιέμαι… αν η Kόλαση είναι όντως οι “άλλοι”, τότε μήπως με βάση το νόμο περί θέσης – αντίθεσης… είναι κι ο Παράδεισος; Μήπως τελικά τα πάντα είναι θέμα “οπτικής γωνίας”;…Μήπως; Προτείνω, να δείτε την παράσταση και μετά…ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματα του…

---

 

Η ΣΤΗΛΗ ARS & VITA ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΒΡΕΘΗΚΕ BACKSTAGE…ΕΚΕΙ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ “ΚΟΛΑΣΗ”

ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΑΝ… ΤΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑ!!

Από αριστερά προς τα δεξιά: Γιώργος Σταυριανός, Λίλα Παπαπάσχου, Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος, Πάνος Κυπαρίσσης, Χριστίνα Δαλαμάγκα, Φαίδρα Σούτου, Βασιλική Σκάλκου

Η παρέα των πρωταγωνιστών: Γιώργος Σταυριανός, Φαίδρα Σούτου, Βασιλική Σκάλκου & Χριστίνα Δαλαμάγκα

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

‘’Κεκλεισμένων των Θυρών’’

του Ζαν Πωλ Σαρτρ
Μετάφραση- Σκηνοθεσία : Πάνος Κυπαρίσσης
Ερμηνεύουν (με σειρά εμφάνισης) :
                             Φαίδρα Σούτου, Γιώργος Σταυριανός                                   Βασιλική Σκάλκου, Χριστίνα Δαλαμάγκα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Θέατρο 104 Black –Box
Ευμολπιδών 41 , Γκάζι (Σταθμός μετρό Κεραμεικός)
Τηλ. Κρατήσεων : 210 3455020
Πρεμιέρα την Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2014
Ημέρες παραστάσεων :
Παρασκευή –Σάββατο- Κυριακή στις 9.15 μ.μ
Τιμή Εισιτηρίου : κανονικό 10 ευρώ και φοιτητικό -μειωμένο 5 ευρώ

Για τους πληγωμένους των δρόμων, Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος

Tags

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

 

Το όνομά μου είναι τα μάτια του εγκαταλελειμμένου στο διπλανό παγκάκι. Πλατεία Κολιάτσου. Νυχτερινό τοπίο. Θλίψη χρωματισμένη με αγεφύρωτα χάσματα και στο κέντρο λόγια που φωτίζουν θάνατο.

Θύτες και θύματα- σύριγγα μέσα σε ενδοφλέβια απογοήτευση- ποτάμι από παιδιά δίχως αύριο κι εσύ το προσωπείο του ανεκπλήρωτου.

Δε σε φοβάμαι. Είσαι ο μυστικός αρωγός της έκπτωσής μου.

Δε σε φοβάμαι. Ικετεύω για το αέναο κενό που μας καταπίνει.

Σε λατρεύω με όλο μου το σώμα. Κατακλυσμέ… εραστή… Κέρβερέ μου!

Το δηλητήριο είναι πιο γλυκό κι από την άχρωμη σκιά της κοπελιάς με το μαχαίρι. Δεν είναι η λύτρωση που παρακαλά… είναι το στοίχημα μιας ξέχωρης εξουσίας. Το ξεπούλημα του ανθρώπου για το πράγμα. Ο χαμός του ανθρώπου για το άσκοπο.

Δε σε λυπάμαι. Σκύβω το κεφάλι μου εις ένδειξη θαυμασμού. Είσαι ο επίγειος θεός, που με αγαπά μαζί με την έλλειψή μου. Είσαι ο μοναδικός σύντροφος στην σήψη μου.

Σε ποθώ δίχως κριτήρια… σε ποθώ έξω από εικόνες και προϋποθέσεις.

Τι θαύματα χωρούν μέσα σε μια σιωπή σου!

 

 

Γεμίζω το δοχείο με το αλκαλικό νέκταρ της εξάρτησής σου.

Τοποθετώ την διογκωμένη φλέβα σου στο βάθρο της κρυμμένης μου σημασίας.

Εκθέτω την μοναξιά μας στα απρόβλεπτα βλέμματα του πλήθους.

Η υπερβολή των επιθέτων

υπέρ των αυτοχείρων

των λίγων λεπτών μνήμης

 

της λήθης που γίνεται μοίρα μας.

 

 

Επιτύμβιο:

Από που αρχίζει η ζωή μας;

Ένα πρωί…(Ποιητικό Χρονογράφημα)

Tags

Το Κορίτσι της Δύσης

---

“Το Κορίτσι της Δύσης”

…κατά κόσμον Λίλα Παπαπάσχου

φωτογραφίες: https://www.facebook.com/efthimisphotography?ref=ts&fref=ts

 

---

 

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Έπαψα να ζω για τ’ απεριόριστο.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Ώρες ανίας διαδέχονται ώρες άνοιας.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Της ρουτίνας το εκκρεμές, αποτρόπαιο.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Ίδια η μοναξιά, τι μαζί, τι άνευ.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Του φθινοπώρου οι γκρίζες ζώνες, μ’ αποτεφρώνουν.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Οι προ-σ-κλήσεις των φίλων πάντα με βρίσκουν υπερβολικά κουρασμένη.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Στο δρόμο σιωπή, τα μάτια της επαιτείας, με εξαθλιώνουν.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Η αξία των εργαζόμενων υστερεί σε σχέση με το κόστος των αναλώσιμων.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Ανούσιες περιαυτολογίες, προβλέψιμα συναδελφικά μαχαιρώματα, φιλοφρονήσεις του κώλου.

 Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Όλο κάτι αρχίζω, αλλά λίγο πριν το τέλος, ξεχνάω το σημείο εκκίνησης.

 Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Ο Σεπτέμβρης προστάζει, να ξεπλύνω απ’ το κορμί μου, το χρώμα του ήλιου                    που με τόσο κόπο συντήρησα.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Όπως η άμμος, το καλοκαίρι μέσα από τις χούφτες μου, ξεγλιστράει.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Ξινισμένες φάτσες στο μετρό, αποφορά από ανικανοποίητα σώματα, ασφυκτιά η χαρά κάτω από αναρίθμητες ιδρωμένες μασχάλες.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

   Απογυμνωμένοι απ’ τις στολές εργασίας, τα σινιέ ρουχαλάκια                                                           και το εκτυφλωτικό μακιγιάζ                                 μοιάζουμε όλοι με τον άνθρωπο του Νεάτερνταλ.

Κάθε πρωί στη δουλειά.  Μετά σπίτι.

Βαρέθηκα σαν αμνούς, να θυσιάζω καθημερινά

 όνειρα που καταπιέζω απ’ την εφηβεία.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Τα δελτία ειδήσεων αποθέωνουν τους συκοφάντες.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Περπατάμε βουβοί, ισόβια υποτελείς της τρομοκρατίας.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Ο έρωτας υποβιβάστηκε σε πολυτέλεια.

    Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Το δικαίωμα στην τεμπελιά σε διαρκή αμφισβήτηση.  

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Οραματίζομαι πάρκα, εκδρομές και φιλόξενες μονοκατοικίες.

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.

Απ’ το παράθυρο βλέπω μονάχα τη μοναξιά του γείτονα.

     Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι.   

Η μουσική διαπάσων, αλλά οι σκέψεις μου,  δεν σωπαίνουν με τίποτα.  

Κάθε πρωί στη δουλειά. Μετά σπίτι…   

Ένα πρωί…δεν θα ξαναπάω.

ΜΙΑ ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ ΠΟΥ ΜΑΣ ΧΩΡΑΕΙ ΟΛΟΥΣ…ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2014-2015

Tags

ARS & VITA

 

---

 

τη στήλη γράφει & επιμελείται 

η Λίλα Παπαπάσχου

---

Με μια πολύ όμορφη εκδήλωση, γεμάτη φρέσκα λουλούδια, ακόμα πιο φρέσκες ιδέες και καλλιτεχνικές προτάσεις για όλους, έγινε χθες στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση, η επίσημη παρουσίαση του προγράμματος  2014-2015, η οποία μεταδόθηκε σε live streaming από το sgt.gr

Στην ειδικά  διαμορφωμένη  Κεντρική Σκηνή,  συγκεντρώθηκε ένα ενθουσιώδες πλήθος δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, σημαντικών ανθρώπων των Γραμμάτων & των Τεχνών και φυσικά των πολυάριθμων Φίλων της Στέγης,  για να ενημερωθεί με τον πιο άμεσο και διασκεδαστικό τρόπο για τις νέες παραγωγές, ενός απ’ τους πιο δραστήριους καλλιτεχνικούς οργανισμούς της χώρας μας.

 

Ξεκινώντας ουσιαστικά από τον Οκτώβριο του 2014 (αν και ήδη από τις αρχές Σεπτεμβρίου έχει αρχίσει η καλλιτεχνική δραστηριότητα του Ιδρύματος) και φτάνοντας μέχρι τον Ιούνιο 2015, είχαμε την ευκαιρία ν’ απολαύσουμε καρέ – καρέ, μέσα από ένα πολύ εντυπωσιακό video installation, εικόνες & ήχους που κάλυπταν όλο το φάσμα των Τεχνών, προϊδεάζοντας μας για μια «καυτή» καλλιτεχνική σεζόν, γεμάτη αντιθέσεις, καινοτομίες, διοργανώσεις με τη συμμετοχή διαφόρων κοινωνικών ομάδων, συναντήσεις & συνέδρια επιστημονικού & τεχνολογικού ενδιαφέροντος και εκπαιδευτικές δράσεις για μικρούς,  μεγάλους & ακόμα πιο…μεγάλους.

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ο Χρήστος Ι. Καρράς – Εκτελεστικός Δ/ντης & Καλλιτεχνικός Δ/ντης Μουσικής της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών-  με τη σκηνική (…και ουσιαστικότατη) συμβολή των αξιόλογων συνεργατών του και διάθεση πολύ ανεβασμένη, χιουμοριστική και έντονα ανανεωτική, μας «ταξίδεψε» σε διάφορα μέρη του κόσμου – γεωγραφικά, κοινωνικά & πολιτισμικά – φέρνοντας μας πιο κοντά στις σύγχρονες τεχνολογίες, τα εναλλακτικά φεστιβάλ θεάτρου, μουσικής & χορού, τις διεθνείς συμπαραγωγές, τις μουσικές των δρόμων, τις δημιουργικές ανάγκες της Τρίτης Ηλικίας, τις απεριόριστες καλλιτεχνικές δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρίες και πολλά ακόμα, τα οποία μας αφορούν και που σίγουρα μας κίνησαν το ενδιαφέρον, να τα δούμε επί σκηνής.

Είναι πολύ σημαντικό, ότι για πρώτη φορά φέτος, απ’ ότι δήλωσαν οι οικοδεσπότες μας, εντάσσεται στο πρόγραμμα του καλλιτεχνικού οργανισμού κλασικό ρεπερτόριο, με την παρουσίαση αγαπημένων κλασικών έργων της παγκόσμιας δραματουργίας : Έντα Γκάμπλερ του Ίψεν (Μικρή Σκηνή) από την ομάδα blindspot, 22-30/12 2014, Ο Βυσσινόκηπος του Τσέχωφ (Κεντρική Σκηνή) σε σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου, 22/4 – 3/5 2015 &  Άμλετ σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά (Κεντρική Σκηνή), 14/1-1/2 2015.

Μεταξύ άλλων, στο φετινό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνονται: το 2ο Φεστιβάλ Νέων Χορογράφων, ο  2ος Διαγωνισμός Ταινιών Μικρού Μήκους, το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Unlimited Access, το Φεστιβάλ μουσικής για παιδιά BIG BANG και μια πληθώρα καλλιτεχνικών δράσεων με διαδραστικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, για όλες τις ηλικίες. Κάθε μήνας κι από μία διαφορετική πρόκληση, που υπόσχεται να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον μας, μεχρι το καλοκαίρι του 2015.

 

Μέσα από μια πολύ προσεγμένη και άρτια «δεμένη», συνοπτική απεικόνιση, μερικών μόνο από τις δράσεις, που συμπεριλαμβάνονται στο φετινό πρόγραμμα, οι διοργανωτές της βραδιάς, δεν μας κούρασαν καθόλου, αλλά αντίθετα μας προσέφεραν μια ανάσα αισιοδοξίας και μας παρέσυραν σ’ έναν “μαγικό” κόσμο, γεμάτο χρώματα, εικόνες και μελωδίες απ’ όλη την υφήλιο. Γελάσαμε με τα εύστοχα σχόλια των παρουσιαστών της εκδήλωσης,  προβληματιστήκαμε πάνω σε διάφορους τομείς της καθημερινής μας ζωής και εμπνευστήκαμε ποικιλοτρόπως. Μέσα από μια υψηλής αισθητικής εκδήλωση για την επίσημη παρουσίαση των καινούργιων παραγωγών της, η Στέγη μας έφερε πιο κοντά στην Τέχνη και τις απεριόριστες εκφάνσεις της. Η δημιουργικότητα, η ομαδικότητα και η κοινωνική ευαισθησία,  αναδείχθηκαν ως η πιο άμεση και ουσιαστική λύση, στα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, που ειδικά τον τελευταίο καιρό φαντάζουν αν όχι ανυπέρβλητα, πάντως σίγουρα δυσεπίλυτα.

 

 

 

 

Η στήλη ARS & VITA, θα παρακολουθήσει σίγουρα – βλέποντας πάντα τα πράγματα “ΑΛΛΙΩΣ” – πολλές από τις προτεινόμενες καλλιτεχνικές δράσεις της Στέγης, μεταφέροντας σας στη συνέχεια, αυτά που είδε, παρατήρησε, αφουγκράστηκε και ένιωσε, πάντα μέσα από το πρίσμα του αφοσιωμένου θεατή, που αγαπά την Τέχνη και τους ανθρώπους που την υπηρετούν, με όλα τους τα λάθη, καθώς και με τις όποιες παραλείψεις ή αστοχίες τους.

Θα ήθελα να ολοκληρώσω το αφιέρωμα της στήλης στο καινούργιο πρόγραμμα της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών Ιδρύματος Ωνάση, με την ευχή ότι πέρα από τις πρώτες θετικές εντυπώσεις, που μας άφησε η χθεσινή βραδιά, να είναι αυτά που θα δούμε και στην πράξη, αντάξια της ομολογουμένως άρτια οργανωμένης προώθησης τους. Δικαιώνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο το όραμα των υπευθύνων, αλλά παράλληλα ικανοποιώντας και τις διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις, ενός κοινού πολύ υποψιασμένου πια, για να ξεγελαστεί με τρικ…μαρκετινίστικα.

 

---

Διαβάστε περισσότερα για το αναλυτικό πρόγραμμα της ΣΤΕΓΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ στο http://www.sgt.gr/

 

«ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ» ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ 104 … ΤΕΛΙΚΑ Η ΚΟΛΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ;

Tags

ARS & VITA

 

---

 

τη στήλη γράφει & επιμελείται

η Λίλα Παπαπάσχου

---

“Όλα έχουν γίνει κατανοητά, εκτός απ’ το πώς να ζούμε”

Jean-Paul Sartre ( 1905-1980 , Γάλλος φιλόσοφος)

 

Τρεις νεκροί, με ολοζώντανα πάθη, αναγκάζονται να συγκατοικήσουν σε μια αλληγορική κόλαση, στην οποία τίποτα  δεν αλλάζει, τίποτα δεν προχωρά και τίποτα δεν τους ενώνει, ούτε καν η κοινή μοίρα όλων των θνητών, ο φοβερός και τρομερός θάνατος. Δύο γυναίκες κι ένας άνδρας, με το προσωπικό τους αμαρτωλό παρελθόν, καταδικάζονται στην πιο επώδυνη τιμωρία. Ένα καθημερινό, ατέρμονο βασανιστήριο, που εμπεριέχει τη χειρότερη μορφή βίας, την ψυχολογική. Το τέταρτο πρόσωπο του έργου-σταθμού ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του υπαρξισμού, είναι ο υπηρέτης που ανταποκρίνεται στα καλέσματά τους μονάχα όταν αυτός επιθυμεί, παίζοντας το ρόλο του σαδιστή δεσμοφύλακα, ενδυναμώνοντας την διάχυτη αίσθηση εγκλεισμού και εξαναγκάζοντας τους τρεις ήρωες-θύτες-θύματα, να έρθουν αντιμέτωποι με τις επιθυμίες, τις προθέσεις, τις φοβίες, τις ανασφάλειες, τις αδυναμίες  και τ’ ανομολόγητα πάθη τους.

Τα ερωτήματα στα οποία, οι τρεις μοιραίοι συγκάτοικοι  αδυνατούν, να απαντήσουν, ακόμα και μετά θάνατον, εξαιτίας της έλλειψης αυτογνωσίας που τους εμποδίζει, να δουν κατάματα την αλήθεια, τίθενται αναγκαστικά στο κοινό,  φέρνοντάς τον καθένα από εμάς,  αντιμέτωπο με την προσωπική του κόλαση, τους δικούς του  δαίμονες, που καθρεφτίζονται καλύτερα,  μέσα απ’ τα μάτια των εχθρικών «άλλων».

Στο Θέατρο 104 – Black Box στο Γκάζι,  τέσσερις νέοι ηθοποιοί υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Πάνου Κυπαρίσση, ο οποίος επιμελήθηκε και την μετάφραση του έργου,  τολμούν ν’ αναμετρηθούν μ’ ένα από τα πιο σημαντικά έργα της παγκόσμιας δραματουργίας, το οποίο έγραψε ο κορυφαίος και διορατικός Γάλλος φιλόσοφος και διανοητής το 1945, αλλά παραμένει – και θα παραμένει – πάντα επίκαιρο και διαχρονικό. Δυστυχώς τα ίδια αναπάντητα και βασανιστικά ερωτήματα γύρω από τη ζωή, τον θάνατο, το νόημα της ύπαρξης,  μας απασχολούν με την ίδια ή και μεγαλύτερη ένταση έως σήμερα, ενώ όπως δείχνουν τα πράγματα,  θα συνεχίσουν ν’ απασχολούν το ανθρώπινο είδος επ’ άπειρον, παραμένοντας ως επί το πλείστον, αναπάντητα.

Την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου, η πολιτιστική στήλη ARS & VITA, που πάντα στηρίζει τέτοιου είδους καλλιτεχνικά “πειράματα” θα βρεθεί στο Γκάζι, για να παρακολουθήσει από κοντά, την εκ νέου σκηνική αναπαράσταση ενός αγαπημένου και πολυανεβασμένου έργου,  από μια ομάδα ταλαντούχων καλλιτεχνών, με τόλμη και δημιουργικό όραμα.

                                     Μη χάσετε…προσεχώς…                                                                   το αναλυτικό αφιέρωμα στην παράσταση …                                    μόνο στο Ηλεκτρονικό Περιοδικό για τις Τέχνες & τον Πολιτισμό

“ΑΛΛΙΩΣ”

 

---

 

 ‘’Κεκλεισμένων των Θυρών’’

του Ζαν Πωλ Σαρτρ
Μετάφραση- Σκηνοθεσία : Πάνος Κυπαρίσσης
Ερμηνεύουν (με σειρά εμφάνισης) :
                             Φαίδρα Σούτου, Γιώργος Σταυριανός                                   Βασιλική Σκάλκου, Χριστίνα Δαλαμάγκα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Θέατρο 104 Black –Box
Ευμολπιδών 41 , Γκάζι (Σταθμός μετρό Κεραμεικός)
Τηλ. Κρατήσεων : 210 3455020
Πρεμιέρα την Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2014
Ημέρες παραστάσεων :
Παρασκευή –Σάββατο- Κυριακή στις 9.15 μ.μ
Τιμή Εισιτηρίου : κανονικό 10 ευρώ και φοιτητικό -μειωμένο 5 ευρώ

 

 

 

ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 – Ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ ΠΙΟ “ΑΔΕΣΜΕΥΤΟΣ” ΑΠΟ ΠΟΤΕ … ARS & VITA

Tags

ARS & VITA

 

---

τη στήλη γράφει κι επιμελείται 

η Λίλα Παπαπάσχου

---

 

 

 

 

Την εβδομάδα που μας πέρασε, μέσω του Φεστιβάλ Αθηνών πήγα, απ’ το ένα καλλιτεχνικό άκρο στο άλλο. Ξεκινώντας τη θεατρική μου περιήγηση τη Δευτέρα 15/9, με τον πληθωρικότατο και γεμάτο εικόνες που αποθέωναν το γκροτέσκο ΜΑΤΩΜΕΝΟ ΓΑΜΟ σε σκηνοθεσία Λένας Κιτσοπούλου, κατέληξα την Παρασκευή 19/9  στον ΠΡΟΜΗΘΕΑ ΔΕΣΜΩΤΗ, σε σκηνοθεσία Έκτορα Λυγίζου. Ο χαρισματικός, νέος δημιουργός προσέγγισε την τραγωδία του Αισχύλου “εγκεφαλικά”, παρουσιάζοντας μία από τις πιο ρηξικέλευθες και ουσιαστικές παράστασεις που έχω δει ποτέ στη ζωή μου (όσο υπερβολική κι αν ακούγεται μια τέτοια δήλωση).

 

Έχοντας, σε αντίθεση με την Επίδαυρο, το αβαντάζ του χώρου (σαφώς η Αίθουσα Δ του Πειραιώς 260 εξυπηρέτησε πολύ περισσότερο τον εσωστρεφή χαρακτήρα της παράστασης), ο Έκτορας Λυγίζος οδήγησε τους ηθοποιούς του (και τον εαυτό του), σ’ ένα δρόμο ανηφορικό μεν, όχι όμως αδιέξοδο. Οι οκτώ καλλιτέχνες όλοι μαζί, μ’ ένα σώμα, μια ψυχή, συχνά και με μια φωνή κινήθηκαν στον χώρο με σαφήνεια, απλότητα, χρησιμοποιώντας τη μουσικότητα του πολύ καλά δουλεμένου λόγου και την πλαστικότητα των σωμάτων τους, καταφέρνοντας στην αρχή να μας σαστίσουν και στη συνέχεια, να μας εισάγουν στο δικό τους θεατρικό χωροχρόνο. Με μεγάλη επιμέλεια, προσπάθησαν να μας εξιστόρησουν, αφηγηθούν, αναπαραστήσουν –  όπως θέλετε πείτε το – την τραγωδία του Προμηθέα Δεσμώτη, με τέτοιο τρόπο, ώστε και η παραμικρότερη έννοια ενός τόσο πυκνού και δυσνόητου κειμένου, να φτάσει μέχρι και τον λιγότερο μυημένο θεατή, στην πιο ατόφια και καθαρή μορφή της.

Χωρίς σταριλίκια και πρωταγωνιστικές κορόνες οι: Έκτορας Λυγίζος – Στεφανία Γουλιώτη (Προμηθέας), Άννα Μάσχα – Τζίνα Θλιβέρη (Ωκεανίδες), Μιχάλης Κίμωνας – Θάνος Τοκάκης (Κράτος-Ήφαιστος αντίστοιχα,  Ωκεανός και Ερμής από κοινού) & Γαλήνη Χατζηπασχάλη – Δήμητρα Βλαγκοπούλου (Ιώ), ερμήνευσαν – πάντα ανά δύο- τους επτά ρόλους του έργου, αποδεικνύοντας περίτρανα, ότι η τραγωδία του σιδηροδέσμιου Προμηθέα, ακόμα μας αφορά και μας εμπνέει, ίσως όσο ποτέ άλλοτε. Ρωτούσαν κι απορούσαν, φοβόντουσαν αλλά αμφισβητούσαν, λογομαχούσαν και στη συνέχεια συνέκλιναν, γύρω από έναν Προμηθέα σημείο αναφοράς, διαρκώς κινούμενο, μέσα από την επιφανειακή αδράνεια του. Ο καθένας κουβαλώντας την δική του απόγνωση, την δική του διττή φύση, το δικό του ατελές εγώ. Η ανθρώπινη ιστορία  και τα δεινά πάνε μαζί. Αυτό που μας διαφοροποιεί κάπως είναι – ίσως – η στωικότητα με την οποία τα υπομένει ο καθένας, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι είναι προσωρινά, όπως κι η ίδια μας η ύπαρξη. 

 

Τριγύρω από το ακινητοποιημένο ομοίωμα του αλυσοδεμένου πρώην ευνοούμενου και νυν έκπτωτου θεού – το οποίο παρεπιμπόντως θύμιζε κάτι μεταξύ ημιτελή Κούρου και ειδωλολατρικού ξόανου  – στήθηκε ένας χορός υποκρισίας, συμφερόντων, εξουσιαστικής αδιαλλαξίας και ερωτικών παθών, ανάμεσα σε θεούς και θνητούς (η Ιώ είναι και αυτή “δεσμώτης” του Δία και της Ήρας), στον οποίο ο πολύπαθος Προμηθέας, αν και πιο δυστυχής όλων, αποκρίνονταν με σοφία και προοικονομία, προσπαθώντας για μία ακόμα φορά, να βοηθήσει τους αδαείς.  Σε πολλές περιπτώσεις δε, ο Έκτορας Λυγίζος θεώρησε σκόπιμο να επιστρατεύσει το λεπτό χιούμορ και την έντονη σαρκαστική διάθεση, που κρύβουν οι απαντήσεις του σοφού Προμηθέα, στις αφελείς ερωτήσεις των παριστάμενων στο δράμα του, προκειμένου να καταστήσει σαφές, ότι ακόμα κι οι πιο οδυνηρές καταστάσεις, εμπεριέχουν μέσα τους το γελοίο. Ο παροπλισμένος ευεργέτης των ανθρώπων, που πρόδωσε τους ομοίους του κι έδειξε συμπόνια σ’ ένα κατώτερο είδος, μπορεί να είναι καταδικασμένος σε ισόβια δεσμά, στον βράχο του Καυκάσου, αλλά δεν σταματά στιγμή να προκαλεί τους κραταιούς, χρησιμοποιώντας σαν όπλο εναντίον τους, αυτό που σιχαίονονται περισσότερο. Την αλήθεια και τη γνώση.

Ο Προμηθέας παρόλο που στην ουσία φιμώθηκε από τον Δία και τους θιασώτες του,  αψηφώντας κάθε εξουσία, πάνω στο σώμα του, αφήνει το πνεύμα του ελεύθερο από κάθε βάσανο και δεν διστάζει ν’ απειλήσει τον πανίσχυρο Δία, έναν νεόκοπο όπως αναφέρεται και στο έργο εξουσιαστή, ότι σύντομα θα έχει την τύχη του προκατόχου και πατέρα του Κρόνου, που δεν ήταν άλλος απ’ αυτόν που καταβρόχθιζε τα παιδιά του, προκειμένου να μην του πάρουν τα σκήπτρα. Μήπως το ίδιο δεν κάνει τώρα ο Δίας στον Προμηθέα, με το να τον τιμωρεί για κάτι, που στην τελική δεν θα έπρεπε να τον φοβίζει, αν ήταν στ’ αλήθεια τόσο πανίσχυρος, όσο καμώνεται. Τι θέλει να πει ο ποιητής; Προφανώς, ότι τα θεμέλια κάθε εξουσίας είναι σαθρά και ότι η ίδια η έννοια της εξουσίας, είναι πιο δυνατή και πιο επικίνδυνη, από τον άνθρωπο που επιλέγεται κάθε φορά, ως “ξενιστής” της. Απ’ ότι φάνηκε, ο Έκτορας Λυγίζος δεν ήθελε να μιλήσει για τα παλιά τερτίπια των ισχυρών, αφού είναι δυστυχώς ολοφάνερο, ότι τα καινούργια καμώματα των σύγχρονων εξουσιαστών, σαφώς μας καίνε και μας πονούν, πολύ περισσότερο. Το βράδυ της 19ης Σεπτεμβρίου, πήγαμε κι εμείς σχολείο…ως πρωτάκια. Το μάθημα που μας δίδαξε ο Προμηθέας μέσα από τη “θυσία” του, μας αφορούσε τελικά όλους κι ας μην ήμασταν ντυμένοι σαν μαθήτριες και μαθητές αυστηρού κολλεγίου, θρησκευτικής αίρεσης ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να υπαινίσσονταν η αμφίεση,  των πρωταγωνιστών της παράστασης.

Είναι πιθανότατα αναμενόμενο και ως ένα βαθμό φυσιολογικό, το γεγονός ότι σε κάποιους (ασχέτως ιδιότητας & θεατρικής παιδείας)  η εν λόγω παράσταση, δεν είπε απολύτως τίποτα. Ειλικρινά το σέβομαι  κι από μία άποψη το κατανοώ κιόλας. Άλλωστε το τελευταίο διάστημα – θέλοντας και μη – διάβασα πολλά (υπερβολικά πολλά θα έλεγα) τόσο για τον τρόπο, που επέλεξε να υποστηρίξει σκηνογραφικά και ενδυματολογικά την άποψη του ο Έκτορας Λυγίζος (εγώ βρήκα ευφυέστατες τις σκηνογραφικές και ενδυματολογικές επιλογές της Κλειούς Μπομπότη), όσο και για την κινησιολογική προσέγγιση, που σε συνδυασμό με τον άκαμπτο και σχεδόν “ρομποτικό” λόγο ενόχλησαν πολλούς οπαδούς της πιο παραδοσιακής σχολής, που προτιμά μία πιο εξωστρεφή και πομπώδη προσέγγιση της τραγωδίας, διανθισμένη με φωνητικά τερτίπια και την ανάλογη μουσική επένδυση. Ειδικά όταν πρόκειται για ένα έργο αντίστοιχου διαμετρήματος με τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου, τότε οι απαιτήσεις αγγίζουν τα όρια του εξωφρενικού.

Ειλικρινά δεν ξέρω, αν θα είχα εντελώς διαφορετική γνώμη σε περίπτωση που είχα παρακολουθήσει την παράσταση στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, όπου ενδεχομένως να φάνταζε “λίγη”, αλλά σ’ έναν χώρο σαν το Πειραιώς 260, δεν θα μπορούσα, να φανταστώ πιο εύστοχη αναπαράσταση, μιας τραγωδίας που απ’ τη φύση της κουβαλά μια αίσθηση…υπεροχής. Τώρα αν για κάποιους η προσαρμογή ενός ομολογουμένως ευσύνοπτου δραματουργικού μεγέθους, δεν χωρά σε πειραματισμούς και μοντέρνες θεατρικές προσεγγίσεις, τι να πω; Τότε καλύτερα να βάλουμε όλα αυτά τα κείμενα μαζί με τα υπόλοιπα κλασικά έργα στο μουσείο και να πάψουμε πια να τα ανεβάζουμε, να τα επεξεργαζόμαστε, να τα μελετάμε, ώστε να μην χαρακτηρίζονται οι καλλιτέχνες ως ιερόσυλοι και βλάσφυμοι. Η τέχνη όμως, κατά κοινή ομολογία,  ζει κι αναπνέει μέσα από τον πειραματισμό και την ανατρεπτική της διάθεση. Έχω την πεποίθηση, ότι στο πλαίσιο της δημοκρατίας και της ελευθερίας του λόγου, είναι καλό να εκφράζονται πολλές και διαφορετικές απόψεις και είναι νομίζω πάντα χρήσιμες και ευπρόσδεκτες, αρκεί να εκστομίζονται λίγο πιο κόσμια, διότι διαφορετικά παύουν κατά τη γνώμη μου, να είναι αξιόπιστες.

Με αφορμή την πρόταση του Έκτορα Λυγίζου, πάνω στο σπουδαίο κείμενο του Αισχύλου, προτείνω έναν βαθύτερο και επί της ουσίας αναστοχασμό, πάνω στο θέατρο και την υποκριτική τέχνη, την κουλτούρα, την πολιτιστική μας κληρονομιά, τα κλασικά έργα,  τις αυθεντίες παντός είδους και τα λοιπά. Πολύ φοβάμαι πως, αν το μόνο που ενδιαφέρει τους σύγχρονους δημιουργούς είναι η διατήρηση του καλού τους ονόματος και η εκ του ασφαλούς πορεία στο χώρο, τότε δυστυχώς δεν μιλάμε πια για τέχνη, αλλά για δημιουργικό τέλμα. Ο Προμηθέας Δεσμώτης του Αισχύλου, με τη βοήθεια οκτώ πολύ χαρισματικών, νέων καλλιτεχνών  έσπασε τα όποια δεσμά του…ας σπάσουμε κι εμείς τα δικά μας!    

 

Άσε με για λίγο να ζήσω το αδύνατο, Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος

Tags

Αγαπητό μου ημερολόγιο...

 

Απόψε η νύχτα λάμπει σαν σκηνή θεάτρου. Μένει μονάχα ο κατάλληλος ρυθμός να τη χρωματίσει. Ο κόσμος, σκονίτσα άστρου που λύγισε, χάνεται μακριά σ’ άλλο σύμπαν. Τίποτε έξω απ’ αυτά δεν έχει σημασία: Δυο σώματα κι ένα τραγούδι…

Κάθεσαι σκυφτός χωρίς να μιλάς. Τα λόγια βρωμίζουν τη στιγμή- φοβάσαι. Το πεπερασμένο. Παγώνει ο χρόνος και η ένταση μας εγκλωβίζει. «Για πάντα» φωνάζω.

Το πρόσωπό σου σπάζει… σπάζει σε πολύ μικρά κομμάτια… μοιάζουν -θα ‘λεγες-  με νιφάδες χιονιού που δεν πρόλαβαν να βάψουν την εποχή.

Το ξέρω. Είναι ο καιρός. Η απόσταση. Το απροσπέλαστο της θάλασσας, που κυματίζει κάθε τόσο τα κομμάτια σου. Το ξέρω.

Άσε με για λίγο να ζήσω το αδύνατο.

Πονάω τη λέξη που απείθαρχα καταπατούμε. Να τα δυο μάτια που με κοιτάνε· τις φλόγες που τσακίζουν την αντοχή μου· τα χέρια που ποθώ να με τυλίξουν… να χαθώ· εκείνο το τάγκο που χορέψαμε κάτω από την ασημένια Ακρόπολη…κάποτε· να, όλα αυτά πώς να τα ξεγράψω. Άσε με για λίγο να σε ονειρευτώ.

Είναι που η μοναξιά χαράσσει επάνω μου εξαρτήσεις. Είναι… που τα φαντάσματα δεν λένε να πεθάνουνε μαζί με το παρελθόν μας. Είναι που δεν έχω χαθεί ακόμα… στο δρόμο που δεν άλλαξε μαζί με σένα.

Θυμάμαι. Δάκρυσες κι όλα μάτωσαν γύρω μου. Το παιδί με το γλειφιτζούρι, το παγκάκι το δικό μας, η γειτονιά που δεν άλλαζες… όλα μάτωσαν και μείνανε: ματωμένη ανάμνηση αποχωρισμού.

Ναι. Είπα πολλά. Δεν έπρεπε.

 

Νύχτα της φωτιάς- Γεράσιμος Ευαγγελάτος

Ήρθαμε ίδια μέρα
με άλλο άστρο
εσύ ψηλά, εγώ πιο κάτω
ή αντίστροφα.
Αυτή τη νύχτα της φωτιάς
όσα στον ύπνο σου ζητάς
τα ξέρω…

Εσύ παράγγειλε ό, τι πιω
κι εγώ πληρώνω
εσύ θα γίνεις με αλκοόλ κι εγώ με σένα
γιατί είναι τώρα ή ποτέ.

Χόρεψε μαζί μου
νιώσε μαζί μου το ρυθμό
δεν απαιτώ, το θέλω.
Χόρεψε μαζί μου
δε σε προστάζω, επιθυμώ
να σ` απαλλάξω απ` το θυμό σου θέλω.

Γύρισα την πλάτη
σ` έναν κόσμο
περιμένουνε πιο πάνω
μου είναι αδιάφορο.
Εγώ στα μέρη που με πας
ό, τι κι αν πουν όλοι για μας
υπάρχω…