Tags
ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΝΙΚΗΤΑΣ
ΠΙΣΩΠΛΑΤΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ
Του Γιώργου Λίλλη*
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΟ ΣΩΜΑ
Ο θύτης στο ειδώλιο.
Όπισθεν, βεβιασμένα παρακαθήμενο, το διακεκορευμένο
ανήλικο θύμα.
Ο κατηγορούμενος ομιλεί με πάσα ειλικρίνεια
ενόσω ψεύδεται λέγοντας πειστικά:
“μετά βίας γνώριζα το θύμα, αξιότιμε κύριε δικαστά,
μετά βίας”.
Η δικαιοσύνη εκ γενετής κατάκοιτη στο κρεβάτι
παριμένει την συγκάτοικο αντώνυμη αδερφή της
να σχολάσει από την δουλειά.
Είναι γεροντοκόρες και δίδυμες,δυο σταγόνες νερό
έτσι κανείς δεν παίρνει χαμπάρι κι όλα δουλεύουν
υπνωτισμένο εκκρεμές.
Εκτός αιθούσης
οι καθαρίστριες σκουπίζουν αίματα από υμέναιους
και θρύψαλα σπασμένη αθωότητα.
Ζαφείρης Νικήτας το όνομα του ποιητή. Ο πισώπλατος ουρανός είναι το πρώτο του βιβλίο. Παραθέτοντας πιο πάνω ένα ποίημα της συλλογής, θέλω να δείξω πως δεν πρόκειται καθόλου για πρωτόλεια δουλειά, μιας και διακρίνω μια εντελώς προσωπική φωνή, δουλεμένη με προσοχή και σπουδή. Μου κάνει μεγάλη εντύπωση ότι οι στίχοι του Νικήτα μοιάζουν με ιατρική γνωμάτευση. Δίχως λυρισμό, αλλά με δραματουργία, χωρίς ωραιοποιημένη γλώσσα, εμβαθύνει και διερευνά την ανθρώπινη υπόσταση με ένα τρόπο ξεκάθαρο, ρεαλιστικό, παγερό, χωρίς αυτό να είναι αρνητικό στοιχείο, μιας και δεν αφήνει τον αναγνώστη ανεπηρέαστο. Δεν θα μπορούσε αλλιώς, όταν στίχοι όπως “η δικαιοσύνη εκ γενετής κατάκοιτη στο κρεβάτι”, έχουν τον τρόπο να απογειώνουν με την αλήθειά και την αμεσότητά τους. Ο Νικήτας, σαν ποιητικός ιατροδικαστής, αναζητά τις αιτίας της φθοράς, της χαμένης αθωότητας, θέλει να σώσει μέσα στο διάβα του χρόνου τις στιγμές που τόσο εύκολα εξαφανίζονται:
Poeta Ludicus
Τα νύχια μου σταγόνες διάφανες κερατίνης
που κορφολογούν μια δεκάδα σάρκινα μπαστουνάκια
πάνω τους ζωγραφίζοντας προσωπάκια μικρά ανθρώπινα,
ολωσδιόλου τυχαίως συλλαμβάνω την βιομηχανική
διάσταση των δαχτύλων μου:
σκόρπια κομμάτια Lego είναι, ταγμένα σε άλλα πάνω λέγω
να συναρμόζονται,
όπως ακριβώς στη διαφήμιση της βιτρίνας.
Μόνο που τα άλλα αυτά κομμάτια δεν περιλαμβάνονται
στη συσκευασία,
κι ούτε εκτός της διατίθενται, είναι εκτός εμπορίου μαθαίνω,
αντικείμενα αποσυρμένα για νοσταλγούς συλλέκτες.
Μα απόδειξη να τα επιστρέψω δεν έχω, με αγόρασαν
καταπώς φαίνεται μεταχειρισμένο
ή μάλλον, κατά το βουδιστικώς σκέπτεσθαι,
μετενσαρκωμένος εγεννήθην
έζησα επομένως υπεραρκετά πριν ζήσω.
Παρέθεσα ολόκληρο το ποίημα γιατί οι μεμονομένοι στίχοι δεν θα βοηθούσαν να διακρίνει κάποιος την συμπαγή δομή των ποιημάτων του Νικήτα. Ο ποιητής χτίζει σε κάθε του ποίημα ένα μικρόκοσμο. Και μου αρέσει που οι μικρές του ιστορίες αγγίζουν μεγάλα θέματα, αναζητώντας την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Τίποτα δεν είναι τυχαία τοποθετημένο σ΄ αυτό το μικρόκοσμο. Ο Νικήτας με ειρωνική φωνή, γνωρίζει πως είμαστε τόσο αδύναμοι, παρ΄ όλα αυτά πιστεύει στην ζωή, κι ας είναι μια διαρκής προσπάθεια να ενωθούν τα σκόρπια κομμάτια ενός παιχνιδιού λέγκο. Τα δάχτυλά του επιμένουν ν΄ αγγίζουν, κι ας έχουν μεταμορφωθεί σ΄ αυτή την μεταμοντέρνα εποχή σε βιομηχανικό υλικό, όπως και τόσα άλλα στην ζωή μας. Πιστεύει όμως πως η ουσία κρύβεται στο συναίσθημα, όπου ένα απλό άγγιγμα μπορεί να μεταμορφώσει τις ερήμους σε παραδείσους. Ο Νικήτας αντιλαμβάνεται τον κόσμο μέσα από το πρίσμα της ποιητικής δύναμης, καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο να αμυνθεί, να αντισταθεί, να χαράξει μέσω της γλώσσας έναν κωδικό επικοινωνίας. Και το καταφέρνει. Τα ποιήματά του είναι ώριμες παρακαταθήκες που ενισχύουν την ελπίδα ότι ακόμα έχουμε τον τρόπο να αντιδρούμε στο εφήμερο και το άσχημο. Διακρίνει κανείς πως ο Νικήτας δυναμικός στην εικονοπλασία εφεύρει έναν προσωπικό άμεσο τόνο με δραματικές κορυφώσεις και στοχαστικό υπόβαθρο χωρίς όμως ίχνος ανάπτυξης θεωριών. Στα ποιήματά του οδηγείται από την ίδια την ποιητική του διαίσθηση και γι΄ αυτό δεν κατέχεται από λογοτεχνικά άγχη, η γραφή του παραμένει μια προσωπική συνθήκη, ένα τετράδιο γυμνασμάτων όπου επιδιώκει να βρεθεί αντιμέτωπος με την σκέψη του, με τον ίδιο του τον εαυτό. Δεν θα υποστήριζα πως ο Νικήτας γράφει μεταμοντέρνα ποίηση μόνο και μόνο επειδή χρησιμοποιεί τη γλώσσα της εποχής μας, ούτε γιατί συνδυάζει εικόνες μιας μοντέρνας εκδοχής του σύγχρονου ανθρώπου στα πλαίσια ενός νεωτεριστικού ρομαντισμού που αναλύει τον άνθρωπο με ειρωνεία και χλευαστική διάθεση. Θα έλεγα πως είναι ένας αυθεντικός ποιητής που έχει ακόμα να μας δώσει πολλά.
*Ο Γιώργος Λίλλης γεννήθηκε στη Γερμανία το 1974. Ένα χρόνο αργότερα με την οικογένειά του εγκαθίσταται στην Ελλάδα. Στην αρχή στην Αθήνα και μετά στο Αγρίνιο, τόπο καταγωγής του, μέχρι την επιστροφή στη Γερμανία το 1996 όπου ζει και εργάζεται από τότε. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά κι έχουν παρουσιαστεί σε περιοδικά και ανθολογίες του εξωτερικού. Μεταφράσεις, ποιήματα και δοκίμιά του έχουν δημοσιευτεί και σε διάφορα ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά (Ποίηση, Μανδραγόρας,Δέντρο, Ακτή, Γραφή). Επιμελείται ραδιοφωνικές εκπομπές στη Γερμανία στις οποίες παρουσιάζει Έλληνες ποιητές και μουσικούς (μεταξύ άλλων τους Νίκο Καββαδία, Νικόλα Άσιμο και Μίκη Θεοδωράκη). Έχει μεταφράσει στα ελληνικά Βισλάβα Σιμπόρσκα, Έριχ Φριντ, Λι Τάι Πε καθώς και Ινδιάνους ποιητές. Έργα του: ‘Ίχνη στο χιόνι (μυθιστόρημα 2012), Μικρή διαθήκη (ποιήματα 2012)Τα όρια του λαβυρίνθου (ποιήματα, 2008), Στο σκοτάδι μετέωρος (ποιήματα, 2003), Η χώρα των κοιμώμενων υδάτων (ποιήματα, 2001), Το δέρμα της νύχτας (ποιήματα, 1999).
ΑΛΛΙΩΣ 