Tags
τη στήλη γράφει & επιμελείται
η Λίλα Παπαπάσχου
Μία από τις παραστάσεις που είχα βάλει στα “προσεχώς” (όπως αναφέρεται και στην πρόσφατη πολιτιστική ατζέντα της στήλης) ήταν το «ΜΑΡΤΥΣ ΜΟΥ Ο ΘΕΟΣ» του Μάκη Τσίτα, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη, η οποία πήρε παράταση λόγω επιτυχίας. Τελικά, δεν άντεξα να περιμένω και επισκέφτηκα τον Πολυχώρο της Μελενίκου το Σάββατο 31 Ιανουαρίου, θέλοντας να αποχαιρετήσω τον πρώτο μήνα του 2015 δημιουργικά και παράλληλα να διαπιστώσω ιδίοις όμμασι, ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας της προναφερόμενης παράστασης.
Γιατί άραγε να μας αφορά ο Χρυσοβαλάντης, αυτός ο κλασικός τύπος loser, που έπλασε ο Μάκης Τσίτας το 2013; Ο συγγραφέας δεν τοποθέτησε τυχαία τον αντισυμβατικό ήρωα του, στο ένδοξο 2004. Μέσα στην πανηγυρική ατμόσφαιρα των Ολυμπιακών Αγώνων, τότε που η χώρα μας με επίκεντρο την Αθήνα βρισκόταν στον κολοφώνα της δόξας της, γιορτάζοντας την επαναφορά των Αγώνων στην επίσημη γενέτειρα τους, υπάρχει κάποιος που δεν εορτάζει. Ποιος είναι όμως, αυτός ο άνεργος, άγαρμπος, πλαδαρός πενηντάρης με την κλονισμένη υγεία και τις τραυματικές εμπειρίες, που έχει το θάρρος-θράσος να αμαυρώσει το μεγαλείο, μίας εκ των λαμπροτέρων σελίδων της σύγχρονης ιστορίας μας;
Η Σοφία Καραγιάννη θεώρησε, ότι είναι κάποιος που χρήζει της προσοχής μας, για πάρα πολλούς και διαφορετικούς λόγους και όπως αποδείχτηκε, είχε απόλυτο δίκιο. Ο κόντρα – ήρωας (ο όρος αντί- ήρωας έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον και θέλησα να τον αποφύγω) που έπλασε ο Μάκης Τσίτας όχι μόνο μας αφορά, αλλά αποτελεί ένα ζωντανό, παραμορφωτικό κάτοπτρο, που ο συγγραφέας έστησε έντεχνα απέναντι μας, σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσει το σκληρό κι ανάλγητο πρόσωπο μιας κοινωνίας, η οποία πολύ εύκολα καταδικάζει στο περιθώριο, οποιονδήποτε ξεφύγει – εκούσια ή ακούσια – απ’ τα στενά και συχνά αυστηρά προκαθορισμένα όρια της. Η ευρηματική σκηνοθέτης, ανέδειξε στο έπακρο το βραβευμένο κείμενο ενός διορατικού συγγραφέα (Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014) αλλά και τις τεράστιες ερμηνευτικές δυνατότητες του Ιωσήφ Ιωσηφίδη, που ανέλαβε το βαρύ υποκριτικό φορτίο της ενσάρκωσης ενός χαρακτήρα, που εύκολα μπορεί να γίνει αντιπαθής, για να μην πω αποκρουστικός.
Ο δημοφιλέστατος ηθοποιός έπλασε έναν εξαιρετικά πολυδιάστατο κι αντιφατικό ήρωα, που μιλά με την παρρησία ενός «τρελού» για όλα αυτά που κανένας δεν τολμά να θίξει, ειδικά σε μια εποχή που δεν υπήρχε προφανής λόγος, για να ταράξει κάποιος τα κοινωνικοπολιτικά ύδατα, τα οποία έμοιαζαν – αλλά δεν ήταν– απόλυτα γαλήνια, με τα κακώς κείμενα κουκουλωμένα κάτω απ’ την επίφαση μιας πλασματικής ευμάρειας. Ο Χρυσοβαλάντης κυκλοφορεί στους δρόμους της «δαφνοστεφανωμένης» Αθήνας και περιφέρει – αναδρομικά – την δυστυχία του, αποτελώντας μια τραγική παραφωνία ανάμεσα στο χαμογελαστό πλήθος των τουριστών, που ανυπομονούν να παρακολουθήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ένας παρίας ανάμεσα στις ευσυνείδητες παρέες των εθελοντών και των υπόλοιπων θιασωτών της παγκόσμιας γιορτής του Αθλητισμού και του Πολιτισμού. Ένας άνδρας βαθιά συμπλεγματικός, ξενοφοβικός, νευρωτικός, φιλάσθενος, ο οποίος φέρει όλα τα στοιχεία ενός καταπιεσμένου ανθρώπου, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε πλήρη σύγχυση, αδυνατώντας να κατανοήσει τα γιατί και τα πως μιας χρονικής συγκυρίας, που η διάχυτη εορταστική της χροιά, κάνει το δικό του προσωπικό «μαρτύριο» ακόμα πιο δυσβάσταχτο.
Στο παρασκήνιο μιας υπέρλαμπρης διοργάνωσης, ένας ευάλωτος ψυχισμός βιώνει την απόλυτη συντριβή και κανένας – ούτε καν η ίδια η οικογένεια του – δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται για την τύχη του. Κανείς δεν είναι πρόθυμος να τον βοηθήσει, μετατρέποντας τον σταδιακά σε μια “αόρατη” μάζα από σάρκα και κόκαλα, που απλά αναπνέει – χωρίς να ζει – ανάμεσα τους. Καθολικά προδομένος από οικείους και ξένους, εισβάλλει στον Οίκο του Θεού και γράφει την τελευταία πράξη του δράματος, με τρόπο εμβατηριακά νοσηρό και σπαρακτικά φαιδρό…
Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης ως Χρυσοβαλάντης, δεν μας άφησε να καταλάβουμε πως πέρασε σχεδόν μιάμιση ώρα, παρουσιάζοντας στην εύστοχα «διακοσμημένη» σκηνή του Vault (σκηνογραφική επιμέλεια: Σοφία Καραγιάννη & Λίνα Παγώνη) μια καταιγιστική ερμηνεία, με συνεχείς εναλλαγές του κωμικού με το δραματικό στοιχείο, που μας έκαναν να πικρογελάσουμε με έναν άνθρωπο της διπλανής πόρτας, απ’ αυτούς που συναντάμε καθημερινά και στον δικό μας μικρόκοσμο (…ίσως δυνητικά να είμαστε κι εμείς αυτός ο άνθρωπος…) χωρίς ποτέ να μπούμε στην διαδικασία, να αναρωτηθούμε για τις αιτίες, που τον οδήγησαν στην πλήρη απελπισία και τον μεταφορικό (…σε πάρα πολλές περιπτώσεις απ’ ότι μαρτυρούν οι αριθμοί και οι στατιστικές και τον κυριολεκτικό…) θάνατο.
Έν έτει 2015, ο ηττημένος άνθρωπος που σκιαγράφησε ο Μάκης Τσίτας, έτσι όπως τον απέδωσε ερμηνευτικά ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης, υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση της Σοφίας Καραγιάννη, παραμένει ανησυχητικά επικαιρος και μας (προ)καλεί να αναθεωρήσουμε πολλές παγιωμένες απόψεις μας, χωρίς να ωραιοποιεί ούτε τον εαυτό του, ούτε τις καταστάσεις που τον οδήγησαν στην σταδιακή απώλεια της αξιοπρέπειας του και την ολική αποδόμηση της “λογικής” του υπόστασης.
Η ιστορία του Χρυσοβαλάντη μου έφερε στο νου – εντελώς συνειρμικά – τον καλοκάγαθο γίγαντα Λένι από το «Άνθρωποι & Ποντίκια» του Τζον Στάινμπεκ, ο οποίος ορμώμενος απ’ την αφέλεια και την παιδικότητα ενός ανώριμου μυαλού και μέσω της επίδειξης υπερβολικής τρυφερότητας απέναντι σε αυτούς που αγαπούσε, κατέληξε να γίνει άκρως απειλητικός και επικίνδυνος, πληρώνοντας στο τέλος το ανάλογο τίμημα.
Κάθε Σάββατο στις 6 το απόγευμα και κάθε Κυριακή στις 9 το βράδυ έως και τις 5 Απριλίου, ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης θα σας περιμένει στον Πολυχώρο Vault (Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός) για να σας συστήσει τον Χρυσοβαλάντη, ο οποίος είμαι σίγουρη, ότι θα σας είναι πολύ πιο γνώριμος και οικείος, απ’ ότι αρχικά μπορεί να νομίζατε…
ΑΛΛΙΩΣ 