φωτογραφία αρχείου
γράφει ο Χρήστος Σούτος
Πριν λίγες μέρες από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έγινε γνωστό πως το Ελληνικό Δημόσιο, η συντεταγμένη Πολιτεία δηλαδή, μέσω των φορέων της αποφάσισε την σταδιακή απομάκρυνση του συνόλου, σχεδόν, των κρατικών δομών από την ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων. Η αρχή γίνεται με την αναστολή της λειτουργίας του υποκαταστήματος των ΕΛΤΑ και την μεταφορά της τηλεματικής στάσης έξω από το Πολυτεχνείο από τον ΟΑΣΑ για τα λεωφορεία πιο κοντά στο Μουσείο.
Δυστυχώς η περιοχή τείνει να μετατραπεί σε “άβατο” για την πλειοψηφία του κόσμου και με τον τρόπο αυτό μετατρέπεται σε γκέτο περιθωριακών ομάδων, πάσης φύσεως εξτρεμιστικών στοιχείων και μελών του εγχώριου, και όχι μόνο, υποκόσμου. Η περιοχή των Εξαρχείων δεν είναι απλά ακόμα μια συνοικία του Δήμου Αθηναίων. Αποτελεί ένα πολύ ιδιαίτερο κομμάτι της Πόλης των Αθηνών με τεράστια ιστορία και προσφορά στην πολιτιστική ταυτότητα της. Ιστορικά το όνομα της το οφείλει σε κάποιον έμπορο από την Ήπειρο, ονόματι Έξαρχο, που διατηρούσε στην οδό Θεμιστοκλέους μεγάλο κατάστημα. Αν και αρχικά ήταν τόπος κατοικίας ανθρώπων του μόχθου – οικοδόμοι και τεχνίτες – η εγκατάσταση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, Πολυτεχνείο και αρκετά τμήματα του Καποδιστριακού, την μετάλλαξε σε κέντρο διανόησης. Φοιτητές, ακαδημαϊκοί και διανοούμενοι της εποχής άρχισαν να κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή γεγονός που την έκανε κέντρο διανόησης και ανταλλαγής ιδεών ακόμα και σε πολύ δύσκολες εποχές, όπως στην δικτατορία των Απριλιανών.
Κατά καιρούς πολλοί σημαντικοί άνθρωποι του πνεύματος υπήρξαν κάτοικοι των Εξαρχείων. Από τον Κάρολο Κουν, τον Νικόλαο Γύζη και τον Γεώργιο Σουρή μέχρι τον Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και τη Σοφία Βέμπο. Από τον Τρικούπη, τον Λεωνίδα Κύρκο και την Κατίνα Παξινού μέχρι τον Φρέντυ Γερμανό και τους Άσιμο, Σιδηρόπουλο και Κατερίνα Γώγου. Η παρουσία τόσο μεγάλων προσωπικοτήτων και η συνεχής πνευματική δραστηριότητα, πάρα πολλές εκδοτικές επιχειρήσεις και βιβλιοπωλεία άνθησαν στα όρια της, έδωσαν στα Εξάρχεια τον χαρακτήρα ενός χώρου ανταλλαγής ιδεών και καλλιτεχνικής δημιουργίας.
Στην άτακτη υποχώρηση του Δημοσίου από την περιοχή έρχεται να προστεθεί και το λουκέτο σε ιστορικά στέκια της πλατείας με τελευταίο το Floral. Η εμβληματική παρουσία του εν λόγω καφέ στην περίφημη μπλε πολυκατοικία τερματίστηκε πριν λίγες μέρες βυθίζοντας στην θλίψη όσους γνώρισαν την ιστορική πλατεία υπό άλλο πρίσμα και καθεστώς. Ο ιστορικός ρόλος της περιοχής πλέον βρίσκεται σε κίνδυνο. Η παρακμή της δείχνει την παρακμή της πολιτιστικής δράσης στην πόλη. Αν η Πολιτεία αφήσει τα Εξάρχεια στο έλεος της ανομίας και της παραβατικότητας δεν αφήνει απλά ακόμα μια περιοχή να παρακμάζει αλλά στερεί από την ζωή της Αθήνας τον πνευματικό της πνεύμονα. Άλλο η ελεύθερη και απρόσκοπτη ανταλλαγή ιδεών και άλλο να “καλύπτονται” πίσω από αυτόν τον μανδύα συμπεριφορές που κινούνται στα όρια της παρανομίας. Χρέος όλων των σκεπτόμενων πολιτών της πρωτεύουσας είναι να επαναφέρουν τα Εξάρχεια στην προτέρα κατάσταση για να συνεχίσουν να επιτελούν τον ρόλο τους στην κοινωνική ζωή και δομή της.
ΑΛΛΙΩΣ 