Tags
…και οι επτά ήταν υπέροχοι…
γράφει & επιμελείται η Λίλα Παπαπάσχου
Ο Δημήτρης Καρατζιάς με την παράσταση “The Curing Room” κατάφερε φέτος να κάνει μία πραγματική καλλιτεχνική υπέρβαση, πείθοντας ακόμη και τους πιο δύσπιστους θεατές και κριτικούς για την σκηνοθετική του δεινότητα και εδραιώνοντας μια για πάντα στη θεατρική μας συνείδηση τον Πολυχώρο VAULT, ως χώρο ποίησης τέχνης και μάλιστα 100% αυθεντικής και ανατρεπτικής.
Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Δημήτρης Καρατζιάς
Είναι λογικό και ως ένα βαθμό αναμενόμενο, εξαιτίας της αγριότητας του θέματος του έργου και της σκηνικής απεικόνισης που αυτή προϋποθέτει, πολλοί ομότεχνοι του Δημήτρη Καρατζιά να απέρριψαν την ιδέα της θεατρικής του μεταφοράς, αφού μία από τις συνθήκες που επιβάλλει είναι η απόλυτη γύμνια του σώματος (και της ψυχής!) που από μόνη της καθιστά τους επτά πρωταγωνιστές ευάλωτους και τρωτούς απέναντι στο κοινό, αλλά και μεταξύ τους, αφήνοντας το σκηνικό αποτέλεσμα ανοιχτό σε πολλών ειδών σχόλια για το κατά πόσο το γυμνό ήταν τελικά απαραίτητο.
Η απάντηση είναι πως όχι απλά ήταν αναγκαίο, αλλά καθόρισε σε σημαντικό βαθμό τις ερμηνείες των ηθοποιών που ξεχειλίζουν ρεαλισμό, δύναμη και γνήσια απόγνωση. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και πιο συχνά γυμνό στο θέατρο, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, η θέα ενός γυμνού σώματος (στην συγκεκριμένη περίπτωση επτά αντρικών σωμάτων) σε μία θεατρική σκηνή και μάλιστα όχι στιγμιαία αλλά συνεχόμενα, είναι λογικό αρχικά να προκαλεί ένα σοκ στο κοινό, όμως στην παράσταση του Δημήτρη Καρατζιά το γυμνό είναι το λιγότερο από τα δεινά, που η σκληρή μοίρα του πολέμου επιφυλάσσει σε μία διμοιρία Ρώσων στρατιωτών, που βρίσκονται έγκλειστοι στο άδειο κελάρι ενός Μοναστηριού.
Λίγο πριν τον σπαραγμό…
Άνοιξη του 1944. Στη Νότια Πολωνία. Λίγο πριν τα Ναζιστικά στρατεύματα αποχωρήσουν φρόντισαν να σφραγίσουν τη φρίκη του πολέμου με μία τελευταία πράξη μίσους και εκδίκησης. Οι επτά αυτοί άνθρωποι αξιώθηκαν την πιο σκληρή τιμωρία. Τον πιο απαξιωτικό και βασανιστικό θάνατο. Την πιο φρικιαστική συνθήκη.
Επτά “γενναίοι” και εντυπωσιακά ταλαντούχοι ηθοποιοί – Νίκος Γκέλια, Στέλιος Καλαϊτζής, Μάνος Κανναβός, Παναγιώτης Μπρατάκος, Θανάσης Πατριαρχέας, Βασίλης Τσιγκριστάρης και Στέλιος Ψαρουδάκης – σπαράσσονται επί σκηνής σαν άγρια θηρία (το αγριότερο όλων ο άνθρωπος!) κάνοντας μας σιωπηρούς παρατηρητές της υπέρτατης τραγωδίας του ανθρώπου, που δεν είναι άλλη από την ανάγκη του για επιβίωση…πάση θυσία…
Γυμνά σώματα, γυμνά ένστικτα, γυμνές ψυχές..και ελπίδες…
Έχουν γραφτεί διθυραμβικές κριτικές για την παράσταση και όχι άδικα. Δεν θα μπορούσε και δεν θα έπρεπε να γίνει διαφορετικά. Γιατί στ’ αλήθεια τι να γράψει κανείς για τον Δημήτρη Καρατζιά, που δεν δίστασε να πάρει ένα τεράστιο ρίσκο μεταφέροντας στην σκηνή του VAULT, το αντιπολεμικό κοινωνικό δράμα του David Ian Lee, The Curing Room, το οποίο είναι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα και χαρακτηρίζεται ως αυστηρώς ακατάλληλο, κάνοντάς το μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της φετινής χρονιάς και θέμα συζήτησης στους καλλιτεχνικούς και όχι μόνο κύκλους.
Περνώντας τους θεατές απ’ ολα τα ψυχολογικά στάδια που περνούν οι επτά έγκλειστοι άνδρες – ελπίδα, ένταση, θυμό, άρνηση, φόβο, απόγνωση, απελπισία, συνειδητοποίηση και οδύνη – το ωμά ποιητικό κείμενο του David Ian Lee απόλυτα ασφαλές στα έμπειρα χέρια του Δημήτρη Καρατζιά, μας αποκάλυψε όλο το μεγαλείο και όλη την κτηνωδία του ανθρώπινου είδους, που όταν απογυμνώνεται από τα εφόδια του υλικού μας πολιτισμού και αναγκάζεται να επιβιώσει μόνο με τα δικά του φυσικά “όπλα”, αποδεικνύεται περίτρανα πόσο αδύναμο και ανυπεράσπιστο είναι.
Οδύνη, όλεθρος, παράνοια….
Η δίψα, η πείνα, οι φυσικές καθημερινές ανάγκες, οι ορμές και όλα όσα οι επτά στρατιώτες κάλυπταν μέχρι πρότινος τουλάχιστον στοιχειωδώς – ας μην ξεχνάμε ότι βρέθηκαν εκεί μετά από τα πεδία των μαχών και τις κακουχίες που αυτά συνεπάγονται – σταδιακά τους οδηγούν στην παράνοια, αφού μόνον έτσι θα μπορούσαν να παραμείνουν ζωντανοί, διαπράττοντας την αδιανόητη πράξη της ανθρωποφαγίας. Πόσο τραγικό, αποτρόπαιο και αποκρουστικό ακούγεται και μόνο ως ιδέα, άνθρωπος να αναγκαστεί να φάει άλλον άνθρωπο, έστω και για λόγους επιβίωσης. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία.
Τέτοιου είδους εικόνες μας φέρνουν στο νου δοξασίες για διάφορες φυλές ιθαγενών που ζουν μέσα στα βάθη της ζούγκλας και συχνά εικάζεται ότι μετέχουν ακόμη και σήμερα σε τελετές κανιβαλισμού, ή τους επιζώντες της αεροπορικής τραγωδίας στις Άνδεις, που αναγκάστηκαν να τραφούν από τα κουφάρια των νεκρών συνεπιβατών τους ή αντίστοιχα σε μανιακούς, κατά συρροήν δολοφόνους, όπως αυτός που υποδύθηκε υποδειγματικά στον κινηματογράφο ο Άντονι Χόπκινς. Κι όμως, αν το καλοσκεφτεί κανείς το ερώτημα που προκύπτει είναι ένα: Εσύ τι θα έκανες στη θέση τους;
Η πάρασταση απαντάει στο παραπάνω καθοριστικής σημασίας ερώτημα φωτίζοντας όλες τις πτυχές των χαρακτήρων, έτσι όπως αναδύονται μέσα από τις ακραίες καταστάσεις που περιγράφει το έργο. Οι επτά ηθοποιοί, ο καθένας με το δικό του ξεχωριστό τρόπο και από το δικό του ιεραρχικό και ταξικό πόστο, μας κρατούν μέχρι το τέλος σε αγωνία για το ποιος θα καταφέρει να επιβιώσει κάθε φορά, μέχρι την επόμενη που θα βγει η ζωή του στο σφυρί, γιατί συχνά τα φαινόμενα απατούν και τα σκηνικά γεγονότα κρύβουν πολλές και συνταρακτικές ανατροπές.
Αν προστεθούν σε όλα τα παραπάνω οι εξαιρετικοί φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα που σκίαζαν υποδειγματικά πρόσωπα και σώματα, δημιουργώντας την απαραίτητη κλειστοφοβική ατμόσφαιρα και η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Μάνου Αντωνιάδη που γέμιζε τις σιωπές και υποδαύλιζε τις κραυγές, η σκηνή του VAULT μας φάνηκε πιο απειλητική και απόκοσμη από ποτέ, ασκώντας επάνω μας μία νοσηρή, σχεδόν υπνωτιστική γοητεία.
Οι αφοπλιστικά άμεσοι και διαπεραστικά συγκινητικοί Νίκος Γκέλια, Στέλιος Καλαϊτζής, Μάνος Κανναβός, Παναγιώτης Μπρατάκος, Θανάσης Πατριαρχέας, Βασίλης Τσιγκριστάρης και Στέλιος Ψαρουδάκης μας έκαναν συγκάτοικους (και αυτόπτες μαρτυρες) στο δράμα τους, αναγκάζοντάς μας με τις σπαρακτικές ερμηνείες τους να συναισθανθούμε την αγωνία, τον τρόμο, την απελπισία και τον όλεθρο που βίωναν επί σκηνής, με τρόπο τόσο διεισδυτικό και ανθρώπινο, που στο τέλος της παράστασης το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε είναι να συρθούμε και εμείς μέχρι την έξοδο προς αναζήτηση…αέρα…οξυγόνου..φωτός…
Φρίκη! Φρίκη!…φρίκη…
Υπάρχει άραγε περίπτωση να επιβιώσει κανείς από κάτι παρόμοιο; Πως βγαίνεις αλώβητος από μια τέτοια εμπειρία, ακόμη και αν καταφέρεις να παραμείνεις ζωντανός μέχρι τη διάσωσή σου; Κανείς δεν διασώζεται και κανείς δεν μένει αλώβητος. Ακόμη κι όταν καταφθάνουν οι απελευθερωτές τους, τα σώματα των επιζώντων κείτονται ήδη νεκρά κι ας αναπνέουν. Ας μη γελιόμαστε. Η παράσταση του Δημήτρη Καρατζιά δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να μας κάνει να νιώσουμε καλά ή να οδηγηθούμε στην περιλάλητη κάθαρση. Μιλάει για τον πόλεμο και τις ολέθριες συνέπειες/εκφάνσεις του για να μας πονέσει. Να μας σοκάρει. Να μας φέρει προ των ευθυνών μας.
Μέσα από αυτό το καλοστημένο ψυχολογικό θρίλερ, το οποίο δεν θέλησε να διαχειριστεί ως σπλάτερ, αλλά ως αντιπολεμικό ψυχόδραμα, ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης κατάφερε φέτος μετά από μια επιτυχημένη υποκριτική και σκηνοθετική πορεία χρόνων, να κερδίσει το προσωπικό του στοίχημα μετατρέποντας ένα έργο που κανονικά θα έπρεπε να προκαλεί αποστροφή και μόνο στο άκουσμα της υπόθεσής του, σε μια παράσταση που μας αφορά όλους.
Ο συγκλονιστικός Παναγιώτης Μπρατάκος σε ρόλο “κλειδί”
Ανάγοντας το έργο και κατ’επέκταση την παράσταση στο σήμερα και τον παραλογισμό των δικών μας ημερών, θα διαπιστώσουμε ότι την ώρα που εμείς απολαμβάνουμε το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας (έστω και υπό όρους) υπάρχουν άνθρωποι σε πολλά μέρη του πλανήτη, που ζουν σε πεδία μαχών πολεμώντας, αγωνιζόμενοι για την επιβίωση τους ή μετακινούμενοι με κίνδυνο της ζωής τους προς άγραν μίας φιλόξενης γης ή έστω μίας χώρας που θα τους προσφέρει την ευκαιρία μίας αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Γι΄αυτό την επόμενη φορά που θα κουνήσουμε το δάχτυλο, ως αδέκαστοι και αυστηροί δικαστές, απέναντι σε όσους εξαιτίας της ανέχειας και της στέρησης βασικών αγαθών οδηγούνται στην βία και την παραβατικότητα, ας αναρωτηθούμε τι θα κάναμε εμείς αν κάποιος μας αποστερούσε από τα δικαιώματα μας, ρίχνοντας μας γυμνούς σε μια αρένα που συνήθως υπερισχύουν τα “λιοντάρια”. Γιατί για κάθε πόλεμο που μαίνεται σε οποιαδήποτε γωνιά της γης, φταίμε όλοι. Κι ας μην τον εγκρίνουμε. Κι ας μην συμμετέχουμε. Η αδιαφορία και η σκληρότητα απέναντι στη δυστυχία του άλλου, είναι ίσως μεγαλύτερο έγκλημα κι απ’ αυτόν τον ίδιο τον πόλεμο.
Ο “κανιβαλισμός” άλλωστε είναι μια έννοια με πολλές κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις. Μήπως δεν είναι κανιβαλισμός να αναπαράγεται ο φριχτός θάνατος τεσσάρων ανθρώπων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι απανταχού ειδήμονες να διεκδικούν τα δικά τους 15 λεπτά δημοσιότητας αναλύοντας ένα σοκαριστικό βίντεο, κατηγορώντας και καταδικάζοντας ανθρώπους που ούτε καν γνωρίζουν, για χάρη της τηλεθέασης ή ακόμη χειρότερα της πολιτικής τους εδραίωσης μέσω ταξικών ή άλλων διαχωρισμών, ακόμη και των νεκρών;
Όλη η αλήθεια σε μια κραυγή…
Κάθε Παρασκεύη & Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 18.15, επτά γυμνοί καλλιτέχνες, υποδύονται επτά γυμνούς στρατιώτες, αντιμέτωπους με την πιο παράλογη συνθήκη. Παραδοθείτε άνευ όρων και ορίων σε μία ανατριχιαστικά ιδιόμορφη ρώσικη ρουλέτα, που αντί για μία σφαίρα στη θαλάμη, έχει επτά…
ΑΛΛΙΩΣ 