
γράφει & επιμελείται η Λίλα Παπαπάσχου

“Μακάριος αυτός που του βίου τη γιορτή νωρίς
Άφησε, χωρίς να ‘χει πιει
Ως την τελευταία σταγόνα το κρασί
Ούτε να ‘χει διαβάσει όλο το μυθιστόρημά της”
«Κι είναι στ’ αλήθεια τυχεροί, όσοι πεθαίνουν νέοι…»…συμπληρώνω εγώ με αυτόν τον οξύμωρο στίχο που κρύβει μεγάλη σοφία, από το υπέροχο τραγούδι «Κάθε λιμάνι και καημός» (Μουσική/Στίχοι Γιώργος Κατσαρός/Πυθαγόρας) που ερμήνευσε μοναδικά ο Πάνος Γαβαλάς. Κάπως έτσι, μελωδικά, θα ήθελα να ξεκινήσω το σημερινό αφιέρωμα της στήλης στην παράσταση της ομάδας Νοσταλγία «Ονέγκιν/μελωδίες για το πεπρωμένο», που είναι βασισμένη στο έμμετρο μυθιστόρημα “Ευγένιος Ονέγκιν”, του Αλεξάντρ Πούσκιν.
Όσο παράξενο κι αν ακούγεται τείνω να ταυτιστώ εν μέρει με τον παραπάνω στίχο (και το τετράστιχο της εισαγωγής) αφού ο πρόωρος χαμός ενός ανθρώπου, πόσο μάλλον ενός καλλιτέχνη, προσδίδει στο θανόντα διαστάσεις θρύλου και τον προστατεύει από την φθορά, όχι μόνο του χρόνου, αλλά και των μελλοντικών επιλογών του, που συχνά οδηγούν στην απομυθοποίηση του.
Άλλωστε ο ίδιος ο Πούσκιν πέθανε εξαιρετικά νέος, ύστερα από μια μονομαχία τιμής, αφήνοντας πίσω του δεκάδες λυρικά και περίπου δώδεκα αφηγηματικά ποιήματα, δοκίμια κλπ, τα περισσότερα από τα οποία δημοσιεύτηκαν μετά το θάνατό του – ως είθισται – εξαιτίας της τσαρικής λογοκρισίας (ευτυχώς που στην εποχή μας δεν λογοκρίνονται οι καλλιτέχνες…χμ…ναι…).

Οι ηθοποιοί της παράστασης: Αγγελική Ζησούδη, Ιώκο – Ιωάννης Κοτίδης, Νάντια Μαργαρίτη, Βασίλης Μηλιώνης, Νικόλας Πιπεράς, Αλεξία Φάλλα
Στο πλαίσιο των Θεατρικών Συνθέσεων 2016-2017 του BETON7, ενός θεσμού που μας έχει συνηθίσει σε ευχάριστες εκπλήξεις (τις περισσότερες φορές τουλάχιστον) παρακολουθήσαμε τη Δευτέρα 22/5/2017 τους: Αγγελική Ζησούδη, Ιώκο – Ιωάννη Κοτίδη, Νάντια Μαργαρίτη, Βασίλη Μηλιώνη, Νικόλα Πιπερά και Αλεξία Φάλλα να γεμίζουν με νιάτα, ομορφιά και ερμηνευτική χάρη την υπόγεια και υποβλητική σκηνή ενός από τους πιο δραστήριους Πολυχώρους της Αθήνας, που επιμένει…αντισυμβατικά.
Υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση της Τώνιας Ράλλη (η ίδια υπογράφει και την προσαρμογή του κειμένου) η οποία πατώντας πάνω στην αριστοτεχνική μετάφραση της σπουδαίας μας ποιήτριας Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ, κατάφερε να επιτύχει σε σημαντικό βαθμό κάτι που εκ πρώτης όψεως μοιάζει σκηνικά ακατόρθωτο. Να μεταφέρει δηλαδή το παρ’ ολίγον σονέτο του Πούσκιν στην σκηνή, μεταχειριζόμενη με ιδιαίτερο τρόπο το “χώρο” και το “χρόνο”, φυσικούς και ηχογραφημένους ήχους, ζωντανή μουσική και κυρίως τις φωνές και τα σώματα των απόλυτα πειθαρχημένων ηθοποιών της. Ειδικά για το συγκεκριμένο έργο του Πούσκιν ο βαθμός δυσκολίας μεταφοράς του στο θέατρο είναι μεγάλος, αφού στην ουσία ο συγγραφέας υπερβαίνει την ίδια τη ρομαντική παράδοση που τον διαμόρφωσε, παρουσιάζοντας μία παραδόξως «ρεαλιστική» λογοτεχνία, που αποτέλεσε τον προπομπό του ρωσικού ψυχολογικού μυθιστορήματος.
Η ομάδα Νοσταλγία με την Τώνια Ράλλη να κινεί τα σκηνοθετικά νήματα, σεβάστηκε απόλυτα την απλή – σε πρώτη ανάγνωση – πλοκή του έργου, επενδύοντας στην επιτηδευμένα σωματικοποιημένη, σχεδόν φορμαλιστική απόδοση των χαρακτήρων (με την παράλληλη χρήση μάσκας, μικροφώνου κλπ) που έμοιαζαν να κινούνται στην σκηνή σαν ένα ενιαίο μουσικό όργανο, με τον κάθε ηθοποιό να εκπροσωπεί την εκάστοτε χορδή, που προοδευτικά μετατρέπονταν σε νότα – σε μελωδία – για να φτάσει στο κρεσέντο ενός τέλους, που σε κάθε παράσταση μένει ατελές και μετέωρο, όπως και οι ζωές των ηρώων…όπως και οι δικές μας ζωές…

πρόσωπα και προσωπεία…
Η Τατιάνα, μία νέα της εποχής ερωτεύεται τον Ευγένιο Ονέγκιν, έναν παρακμιακό αριστοκράτη, ο οποίος συνθλίβει το «ρομαντικό» όνειρό της και απορρίπτει τον έρωτά της με πρόσχημα ότι θέλει να την προστατέψει από τον άστατο χαρακτήρα και την έκλυτη ζωή του. Στην πορεία και μετά από μία σειρά σημαντικών και ασήμαντων γεγονότων, οι ρόλοι αντιστρέφονται και η πρώην ερωτευμένη νέα καταλήγει παντρεμένη και «τακτοποιημένη» και μάλιστα με έναν πρίγκιπα. Ο Ονέγκιν την πολιορκεί αφυπνισμένος από τον πάντα απρόβλεπτο έρωτα που συχνά λειτουργεί εγωιστικά, για να λάβει με τη σειρά του τη δική της απόρριψη, ως άλλη νέμεσις.
Κάπου ανάμεσα στους δύο νέους, ο ποιητής και φίλος του Ονέγκιν, Βλαδίμηρος Λένσκι και η κοπέλα που αγαπά, Όλγα Λαρίνα, αδελφή της Τατιάνας, που έμελλε να γίνει άθελα της, η αιτία του θανάτου του, αφού ο ατυχής νέος χάνεται από το χέρι του πρώην φίλου του – και νυν εκτελεστή του – Ευγένιου, σε μία μονομαχία τιμής (τι λέγαμε παραπάνω για τον Πούσκιν;). Γύρω από αυτό το γαϊτανάκι έρωτα, πάθους, ναρκισσισμού, προδοσίας, αμοραλισμού και κυνισμού, κρύβεται όλη η ρωσική κοινωνία της εποχής που συγκάλυπτε έντεχνα την ηδονοβλεπτική και ακόλαστη φύση της, καταστρέφοντας το «ωραίο και αγαθό», όχι από κακία…μα από αφόρητη πλήξη…από αβάσταχτη ανία…

Οι ήρωες του Πούσκιν βαριούνται…να ζήσουν, να δουλέψουν, να αγαπήσουν πραγματικά. Προτιμούν να ρεμβάζουν, να ερωτοτροπούν, να παθιάζονται με οτιδήποτε εφήμερο, να κυνηγούν το άπιαστο. Αυτό το «ελεύθερο ρομάντζο» που έστησε με τόσο ευφυή τρόπο ο Αλέξανδρος Σεργκέγιεβιτς Πούσκιν, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, ως λογοτεχνική παγίδα σε συγχρόνους και μεταγενέστερούς του, κλείνοντας το μάτι στους πιο υποψιασμένους αναγνώστες, αποτελεί το πιο (αυτό)ειρωνικό του σχόλιο, γύρω από τις συνήθειες μίας ολόκληρης εποχής με επίκεντρο την αστική τάξη, που σε κάθε περίπτωση λειτουργεί ως ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις υπόλοιπες κοινωνικές διαστρωματώσεις.
Οι έξι (ουσιαστικά) ταλαντούχοι ηθοποιοί – Αγγελική Ζησούδη, Ιώκο – Ιωάννης Κοτίδης, Νάντια Μαργαρίτη, Βασίλης Μηλιώνης, Νικόλας Πιπεράς, Αλεξία Φάλλα – τα έδωσαν όλα πάνω στην σκηνή, ακούραστοι, μεταλλασσόμενοι από αφηγητές σε ρόλοι και το αντίστροφο, κρατώντας υψηλά τα επίπεδα ενέργειάς τους, ακόμη και στις πιο εσωτερικές στιγμές και δραματικές κορυφώσεις τους, καταφέρνοντας να κερδίσουν τις εντυπώσεις και επιδεικνύοντας μια ερμηνευτική ωριμότητα δυσανάλογη προς το νεαρό της ηλικίας τους.

Ο Ιώκο – Ιωάννης Κοτίδης στο ρόλο του Ευγένιου Ονέγκιν
Στο σύνολο της η παράσταση έφερε πολλές σκηνοθετικές και υποκριτικές αρετές και σίγουρα χρήζει του ενδιαφέροντος του αθηναϊκού κοινού, παρόλο που σε κάποια σημεία έχω να προβάλλω κάποιες ενστάσεις (όχι άλλα μικρόφωνα σε θάλασσες, ακτές και κυρίως θεατρικές σκηνές!!!) χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν εκτιμώ και δεν ασπάζομαι την προσωπική ματιά του κάθε καλλιτέχνη, ειδικά όταν στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πρόδηλες οι αγνές καλλιτεχνικές προθέσεις του.
Τέλος, οφείλω να τονίσω ότι προς τιμήν της ομάδας Νοσταλγία και της Τώνιας Ράλλη που ευθύνεται και για τη μουσική/μελωδίες της παράστασης, ότι κατανοώ απόλυτα πως η αναμέτρηση νέων καλλιτεχνών με έναν ογκόλιθο της Ρωσικής λογοτεχνίας, όπως είναι ο Πούσκιν, που ξεφεύγει από τα όρια του συγγραφέα και αναγορεύεται σε στοχαστή, είναι σαφώς μία πολύ δύσκολη «μάχη» που στο σύνολό της κερδήθηκε, με κάποιες μικρές, παράπλευρες απώλειες…
Τη Δευτέρα 29 και την Τρίτη 30/5/2017, στις 21.00, θα παιχτούν οι δύο τελευταίες παραστάσεις στο BETON7, οπότε θα έχετε δύο ακόμη ευκαιρίες να παρακολουθήσετε την ομάδα Νοσταλγία στη δική της ανάγνωση του «Ευγένιου Ονέγκιν», γιατί είναι πάντα ωφέλιμο και πρέπον να αφουγκραζόμαστε νέους και ταλαντούχους καλλιτέχνες που δεν διστάζουν να ρισκάρουν, εκθέτοντας τους εαυτούς τους στην κρίση μας, πειραματιζόμενοι πάνω στην ίδια την έννοια του θεάτρου.

“Ονέγκιν / μελωδίες για το πεπρωμένο”
Βασισμένο στο μυθιστόρημα “Ευγένιος Ονέγκιν” του Α. Πούσκιν
από την ομάδα Νοσταλγία
Παραστάσεις: 8 – 30 Μαΐου 2017
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Εισιτήρια: 10 € / 5 € (φοιτητικό – ανέργων)
Διάρκεια: 60 – 70’
Beton 7
Πύδνας 7, Βοτανικός
210 751 2625
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
Προσαρμογή – Σκηνοθεσία: Τώνια Ράλλη
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αγγελική Ζησούδη, Ιώκο – Ιωάννης Κοτίδης, Νάντια Μαργαρίτη, Βασίλης Μηλιώνης, Νικόλας Πιπεράς, Αλεξία Φάλλα
Σκηνική εγκατάσταση: Τώνια Ράλλη
Μουσική – Μελωδίες: Τώνια Ράλλη
Μουσικές συνεισφορές: Θέμος Σκανδάμης, Still Elliott
Κοστούμια: Ομάδα Νοσταλγία
Φωτογραφία – Βίντεο: Παναγιώτης Λαμπής
Ηχοληψία – ηχητική εγκατάσταση: Γιώργος Κατσιάνος, Λουκάς Δημητρέλος
LINKS
http://oneginshow.com
https://www.facebook.com/oneginmelodies
http://nostalghia-theatre.com
http://www.beton7.com
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
+30 210 751 2625 (Beton 7)
+30 210 524 9903 (Ομάδα Νοσταλγία)
nostalghiatheaterco@gmail.com