17 Sunday Mar 2019
Posted in Λογοτεχνικά Κείμενα
Photo by: everypixel.com
Σε θέση άμυνας
καιρό τώρα
λόγω αβεβαιότητας
με τα δυσνόητα μηνύματα
και τα διφορούμενα
να λειτουργούν
ως σηματοδότες
αποφυγής μιας ρήξης
-πάντα σε ετοιμότητα-
διαπέρασες αθόρυβα
το θέατρο σκιών
και τις μακρινές μνήμες
που ελλόχευαν σαν ύφαλοι
και σειρήνες επιστροφής
στο δικό σου ταξίδι.
Και κάνοντας στάχτη
μέρες που φύγανε
στιγμές που δε θα’ ρθουν
σωπαίνεις
δεν κλαις∙
τους κοιτάς
και απλά
προσπερνάς.
16 Saturday Feb 2019
Posted in Μουσικό Καφενείο
Tags
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Το Μουσικός μας Καφενείο έχει την χαρά και την τιμή να φιλοξενεί τον τραγουδοποιό Γιώργο Γελαράκη και να συζητά μαζί του εφ’ όλης της ύλης.
Νομίζω ότι όταν κάποιος σκοπεύει να κάνει καριέρα με την έννοια της λέξης, σαφώς και επηρεάζεται από την οικονομική κρίση, αλλά αυτό είναι κάτι που προσωπικά δεν με αφορά. Στα δικά μου σχέδια είναι η δημιουργία και τα μουσικά ταξίδια. Με αυτή τη λογική προσπαθώ να πορεύομαι και νομίζω ότι η εποχή της οικονομικής κρίσης, παρόλο που επέφερε αλλαγές σε κάθε τομέα, σηματοδότησε την υποχρέωση μας να βάλουμε ο καθένας το λιθαράκι του σε αυτό που εννοούμε δημιουργία. Επομένως οι συνθήκες αυτές θα έλεγα ότι τροφοδοτούν την έμπνευση και το κλίμα μόνο κατάλληλο θα το χαρακτήριζα, όχι δύσκολο.
Σήμερα οι δυσκολίες να βιοποριστείς από τη μουσική και το τραγούδι είναι το ίδιο δύσκολες όσο είναι σε κάθε επάγγελμα. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί, όμως, ανασταλτικό παράγοντα στη σωστή νοοτροπία και στη θέληση για την επίτευξη των στόχων, που έχει θέσει ο καθένας. Από το γεγονός αυτό και μόνο, προκύπτει, αυτόματα, η επιλογή να ερωτευτείς τη μουσική με ρομαντισμό και να πορευτείς βιοποριστικά με άλλους τρόπους.
Δεν το είχα δηλώσει έτσι ακριβώς, ήταν ένα μεμονωμένο κομμάτι από μια σκέψη μου. Η πραγματικότητα είναι ότι οι χώροι – μουσικές σκηνές που υπάρχουν για να παρουσιάσεις τη δική σου δουλειά- ολοένα και λιγοστεύουν. Αυτό συμβαίνει γιατί η δισκογραφία πλέον έχει σβήσει και δυστυχώς οι πληροφορίες δεν φτάνουν στον ακροατή εύκολα. Δεν δημιουργείται η ανάγκη στο μέσο κοινό για κάτι διαφορετικό, για κάτι νέο. Έτσι, ευδοκιμούν χώροι εστίασης και διασκέδασης που στηρίζονται σε εύπεπτα είδη μουσικής.
Έχω σταθεί πολύ τυχερός, γιατί έχω πραγματοποιήσει ήδη αρκετά από τα όνειρα που είχα πριν ξεκινήσω. Νοιώθω ήδη πλήρης, ακόμα και αν χρειαζόταν να σταματήσω να παίζω και να γράφω μουσική. Κάθε φορά είναι μια καινούρια στιγμή, μία διαφορετική εναλλαγή συναισθημάτων, που δεν συγκρίνεται με την προηγούμενη. Όταν κάνουμε π.χ. μία συναυλία μου λείπει η ηχογράφηση και το αντίθετο. Όταν κάνω ένα ταξίδι για να παίξω μουσική μου λείπει η σύνθεση κ.ο.κ.
Είναι πολύ μεγάλη η τιμή που μου έγινε. Τους θεωρώ το καλύτερο συγκρότημα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, από πολλές απόψεις, και από αισθητικής πλευράς και ήχου και πολλά άλλα ακόμη. Τους είδα το 2002 για 1η φορά σε συναυλία στο river party της Καστοριάς και από τότε τους ακολουθούσα στις εμφανίσεις τους, μέχρι που πραγματοποίησα και ένα opening σε αυτούς το 2015. Πρόκειται για εξαιρετικούς μουσικούς και χαρακτήρες. Με βοήθησαν στο να πάει ένα βήμα παρακάτω δημιουργικά το τραγούδι και αυτό είναι το πιο σημαντικό.
Μία καθαρά έμφυτη ανάγκη για έκφραση. Μία βαθιά εσωτερική ανάγκη, για ανταλλαγή συναισθημάτων σε ένα μαγικό κόσμο.
Πλέον ακούω τα πάντα, γιατί μου αρέσει πολύ να ενημερώνομαι για ο, τιδήποτε συμβαίνει γύρω μου. Μπορεί να πάω σε μια jazz βραδιά για να παρατηρήσω τους μουσικούς∙ μπορεί να βρεθώ και σε ένα μπουζουξίδικο, για να παρατηρήσω τι αρέσει στο κόσμο σε αυτό το χώρο και να εξελίξω έτσι την αντίληψη μου γενικότερα στο χώρο της μουσικής.
Οι επιρροές μου είναι ξεκάθαρα από τον ελληνικό στίχο και την ελληνική δισκογραφία, από το 1960 και έπειτα. Σχεδόν όλα τα είδη της μουσικής.
Είναι εκατοντάδες… να τώρα θυμήθηκα έναν.
Ο αγαπημένος μου ο Νίκος Ζιώγαλας λέει:
” Δε ξέρω αν θα ‘μαστε μαζί για πάντα… τι πάει να πει παντοτινά”
«Όλα τα λάθη μου παγώνουν,
είναι εφιάλτες που τελειώνουν,
τα σύννεφα της ανοχής μου
έχουν πια διαλυθεί».
Τι ρόλο έχει παίξει το λάθος στην ζωή σου;
Πολύ μεγάλο ρόλο. Πέρα από τον προφανή, ότι μέσα από τα λάθη μου κατάφερα να μάθω πράγματα, κατάφερα να δυναμώσω πολύ σε θέματα επιμονής και υπομονής. Κατάφερα να επαναπροσδιορίσω τους στόχους μου και να τους κάνω ξεκάθαρους στη σκέψη μου.
Δεν υπάρχει κανόνας, ούτε βαθμός δυσκολίας. Μπορεί κάτι να προκύψει σε λίγα λεπτά, μπορεί να πάρει και χρόνια… μπορεί να μην προκύψει και ποτέ.
Αυτή την περίοδο ηχογραφώ το 3ο μου album και πραγματοποιώ μια μεγάλη χειμερινή περιοδεία, όπου μας καλούν. Παράλληλα, ετοιμάζω πολλές και διαφορετικές συνεργασίες με πολλούς κι αξιόλογους μουσικούς, από διαφορετικές πόλεις της Ελλάδας.
Κάθε εβδομάδα και σε διαφορετικές πόλεις. Μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια, κυρίως, για να παρουσιάσω τη μουσική μου.
Αισιοδοξία και χαμόγελο. Δεν μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά. Η δημιουργία μας κρατάει ζωντανούς και ενεργούς στη σκέψη και στο σώμα.
Αν μπερδεύτηκε το νήμα
τότε πρέπει να κοπεί,
κάνε μια φορά το βήμα
κι έλα διώξε τη σιωπή.
*Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται στην συνέντευξη ανήκουν στο προσωπικό αρχείο του καλλιτέχνη.
09 Saturday Feb 2019
Posted in Λογοτεχνικά Κείμενα
Photo by: Carol Maynard (pinterest)
Τα βήματά σου πήγανε
στον τόπο των προγόνων
κι εκεί που πρωτοέπαιξα
ταξίδεψε η καρδιά μου.
Δροσιά από τη θάλασσα
σου ζήτησα να φέρεις
μα εσύ
με αφουγκράστηκες∙
χώμα σκληρό και γόνιμο
με χνάρια στους αιώνες
και μυρωδιά από τη γη
μου έφερες ψυχή μου.
Σε διαδρομές και μνήμες
που δεν ξεχνιούνται εύκολα
σαν χείμαρρος ξεχύθηκα∙
κι αν είναι οι λέξεις μάταιες
μα δυνατές σαν έξεις
για αυτά που αναδύθηκαν
είναι στιγμές
που το ένστικτο
σφυρηλατεί την λήθη
και ιχνηλατεί στο άπειρο
σαν οδηγός και ακόλουθος
τα άγνωστα εδάφη.
06 Sunday Jan 2019
Posted in Uncategorized
Φωτογραφία από το προσωπικό αρχείο της κας. Κουβαρδά
” Ένας άλλος κόσμος όχι μόνο είναι πιθανός αλλά είναι ήδη στο δρόμο. Σε μια ήσυχη μέρα μπορώ να τον ακούω να αναπνέει.” Αρουντάτι Ρόι
Μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι θα πετάξουν τα σπαθιά τους
και έτσι για αλλαγή
έστω για μια στιγμή
Τ- ΩΡΑ
θα κοιταχτούν στα μάτια
και βήμα βήμα
θα κάνουν την αρχή
για εκείνη τη γη
που κατοικεί
ίσως και στα
πιο μακρινά όνειρά τους
ακολουθώντας το μονοπάτι της καρδιάς τους;
Με τις ευχές μου για έναν νέο κόσμο μαζί με ό,τι αναδύεται από μια φωτογραφία που μιλάει από μόνη της. Αλήθεια, τί έχουμε να χάσουμε εκτός από ένα βλέμμα ;
Καλή Χρονιά σε όλους μας!
07 Friday Dec 2018
Posted in Συνεντεύξεις
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Το Secrets of the Past: Dion είναι ένα πρωτότυπο παιχνίδι προσομοίωσης του αρχαιολογικού έργου, του game studio Culturplay.
Το παιχνίδι προσφέρει στην ουσία ένα εικονικό εργαστήριο, που επιτρέπει στον μαθητή να επεξεργαστεί την πληροφορία σε πολλά επίπεδα και με τον δικό του ρυθμό, να δοκιμάσει τον εαυτό του σε μια αναλογία του συστήματος της πραγματικότητας και της ετοιμότητας για δράση που απαιτείται μέσα σ’ αυτό, και έτσι να αναπτύξει τη συνείδηση ερευνητή. Με αυτή τη διαδικασία μεταμορφώνεται και ο ρόλος του δασκάλου από φύλακας πληροφοριών σε καθοδηγητή ερευνητών.
Συναντήσαμε την υπεύθυνη ιστορικού περιεχομένου, Λύδα Μαντζουράνη, και συζητήσαμε μαζί της για το ηλεκτρονικό παιχνίδι, τους στόχους της Culturplay, καθώς και για τα οφέλη και τους κινδύνους των ηλεκτρονικών παιχνιδιών στην ψυχαγωγία και στην εκπαίδευση των παιδιών.
Με την ομάδα Culturplay, προσπαθούμε να αποτυπώσουμε την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά στο διαδραστικό περιβάλλον του ψηφιακού παιχνιδιού. Φτιάχνουμε ενστικτώδεις προσομοιώσεις με βάση την δική μας ανάγνωση ιστορικών και πολιτιστικών πηγών. Θέλουμε να δούμε πώς οι ερμηνείες με τις οποίες έχουμε μεγαλώσει μπορούν να δομήσουν, όπως άλλωστε επιδιώκουν να αντιπροσωπεύουν, έναν πολυδιάστατο κόσμο. Και θέλουμε να παρουσιάσουμε νέες προκλήσεις στον κόσμο των βιντεοπαιχνιδιών.
Τα παιχνίδια μας είναι πειράματα δημιουργικής αναπαράστασης της ιστορικής μνήμης και των πολιτιστικών τεκμηρίων από την οπτική μια ομάδας δημιουργικών ανθρώπων, θετικής, θεωρητικής και καλλιτεχνικής κατεύθυνσης, που ελπίζουν να εμπνεύσουν νέα ερωτήματα για ένα πολιτισμικό πλαίσιο, μια ιστορική περίοδο, για το παιχνίδι ως αποτελεσματικό μη γραμμικό μέσο μετάδοσης της μνήμης και γνώσης και ως εργαλείο μάθησης στα σχολεία και τα μουσεία.
Η κεντρική μας ομάδα αυτή τη στιγμή αποτελείται από designer, 2 developers, concept artist, 3D artist, researcher & text developer.
To Secrets of the Past: Dion είναι ένα casual παιχνίδι προσομοίωσης του αρχαιολογικού έργου. Περιλαμβάνει ένα μείγμα μηχανισμού ανασκαφής και εξερεύνησης, όπου αποκαλύπτεις αντί να χτίζεις, διαχείρισης ομάδας και γρίφων. Ο παίκτης ακολουθεί, σε περιορισμένο χρόνο, το «ταξίδι» του αρχαιολογικού ευρήματος, από την ανασκαφή του μέχρι την τοποθέτησή του στο βάθρο του μουσείου. Στην πορεία, έχει τη δυνατότητα επισκόπησης τρισδιάστατων μοντέλων των αρχαίων ευρημάτων και ανάγνωσης ιστορικών στοιχείων για το αρχαίο Δίον.
Η πρώτη εκδοχή του παιχνιδιού αναπτύχθηκε για κινητές συσκευές. Ανατέθηκε στο studio Culturplay από το Onassis Foundation USA για την έκθεση Gods and Mortals at Olympus: Ancient Dion, City of Zeus που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη το 2016. Η έκθεση έφερε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ μια επιλογή από τα χιλιάδες αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν την καθημερινή, πολιτιστική και θρησκευτική ζωή στο αρχαίο Δίον. Ο στόχος της αρχικής έκδοσης του παιχνιδιού ήταν να προσελκύσει τη νεολαία της πόλης στην έκθεση και να την εισάγει στον κόσμο της αρχαίας ιστορίας και της αρχαιολογικής ανασκαφής.
Η βελτιωμένη και πολύγλωσση έκδοση PC του παιχνιδιού είναι τώρα διαθέσιμη στο Steam (κανάλι διανομής ψηφιακών παιχνιδιών) και απευθύνεται σε πολύ ευρύτερο κοινό: σε παιδιά αλλά και φοιτητές, σε γονείς και εκπαιδευτικούς, σε casual gamers και σε καθέναν που αναζητά μια πρώτη και ψυχαγωγική επαφή με το επάγγελμα του αρχαιολόγου. Μπορεί επίσης να χρησιμεύσει ως μία «επόμενης γενιάς εφαρμογή μουσείου», που επιτρέπει την απομακρυσμένη μελέτη των αρχαιολογικών θησαυρών του Δίου και αποτελεί κίνητρο για μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Πάρκο του Δίου στους πρόποδες του Ολύμπου.
Αυτό είναι η ελπίδα μας. Η πιστή αναπαραγωγή των αρχιτεκτονικών λειψάνων της πολυτελούς αρχαίας Έπαυλης του Διονύσου και τα 3Δ μοντέλα εκθεμάτων από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Δίου αποτελούν από μόνα τους στοιχεία που θα μπορούσαν να προσθέσουν αξία σε εκπαιδευτικά προγράμματα στο μουσείο και στο σχολείο. Το διαδραστικό περιβάλλον αποτελεί ένα επιπλέον σημείο αναφοράς για τα γραπτά ιστορικά στοιχεία που παρατίθενται μέσα στο παιχνίδι, ενισχύοντας το ενδιαφέρον για την ιστορία και τον αρχαιολογικό χώρο του Δίου. Αλλά και η ίδια η αρχαιολογική διαδικασία απεικονίζεται με εκπαιδευτικό τρόπο, εμπνέοντας στους μαθητές ερωτήσεις για το επάγγελμα του αρχαιολόγου και ενθαρρύνοντας την κριτική έρευνα σχετικά με αυτό.
Το παιχνίδι προσφέρει στην ουσία ένα εικονικό εργαστήριο, που επιτρέπει στον μαθητή να επεξεργαστεί την πληροφορία σε πολλά επίπεδα και με τον δικό του ρυθμό, να δοκιμάσει τον εαυτό του σε μια αναλογία του συστήματος της πραγματικότητας και της ετοιμότητας για δράση που απαιτείται μέσα σ’ αυτό, και έτσι να αναπτύξει τη συνείδηση ερευνητή. Με αυτή τη διαδικασία μεταμορφώνεται και ο ρόλος του δασκάλου από φύλακας πληροφοριών σε καθοδηγητή ερευνητών.
Μόλις τώρα έχουμε ξεκινήσει τις προωθητικές ενέργειες, οπότε είναι νωρίς ακόμη να προβλέψουμε την ανταπόκριση σε ευρεία κλίμακα. Κάτι που μας δίνει ελπίδες είναι τα θετικά σχόλια που είχαμε στο Athens Games Festival 2018 από επισκέπτες όλων των ηλικιών και πολλών backgrounds (μαθητές, φοιτητές, casual gamers, γονείς, εκπαιδευτικοί και επαγγελματίες του πολιτισμού). Αφιέρωσαν χρόνο για να παίξουν και να τερματίσουν το παιχνίδι, κάνοντας πληθώρα ερωτήσεων για το περιεχόμενο και δηλώνοντας ενδιαφέρον να μείνουν ενήμεροι και για άλλα παιχνίδια από το στούντιό μας.
Το Secrets of the Past: Dion δεν συναγωνίζεται τα παιχνίδια δράσης και περιπέτειας ούτε ως προς το περιεχόμενο ούτε ως προς τον μηχανισμό. Ως παιχνίδι προσομοίωσης προσφέρει εντελώς διαφορετική εμπειρία και πρόκληση, η οποία έχει και το πλεονέκτημα διάδρασης με στοιχεία του πραγματικού κόσμου. Είναι από τα λίγα παιχνίδια σε αυτόν τον τομέα, και ίσως το μόνο που ασχολείται σε τέτοιον βαθμό με την αρχαιολογία. Ελπίζουμε ότι με αυτά τα στοιχεία θα κάνει τη διαφορά στην αγορά εκπαιδευτικών παιχνιδιών.
Πράγματι, τα προβλήματα που είναι εγγενή στο ηλεκτρονικό παιχνίδι ως μέσο μπορεί να αποξενώσουν τους γονείς. Η απομόνωση του παίκτη που μπορεί να προκαλέσει η εμβύθιση στον μηχανισμό παιχνιδιού, η πιθανώς επίμονη επιστροφή του παίκτη στο παιχνίδι για την επίτευξη του στόχου του, το ενδεχόμενο αλλοίωσης των γνώσεων ή της συνείδησης του παίκτη από την υπεραπλούστευση πληροφοριών και την έμμεση προώθηση ανεπιθύμητων προτύπων μέσα από το παιχνίδι, είναι λογικό να δημιουργούν υποψίες στους γονείς. Αλλά κάθε μέσο ενημέρωσης, μετάδοσης γνώσης και ψυχαγωγίας παρουσιάζει τα ίδια ελαττώματα, πόσο μάλλον στην εποχή μας, την εποχή του διαδικτύου, όπου κυριαρχεί η αφηγηματική μονομέρεια και η αποπλαισιωμένη πληροφορία. Το ζήτημα είναι η εξισορρόπηση των ελαττωμάτων αυτών με ένα υγιές πλαίσιο σκεπτικισμού, που ενθαρρύνει τον εντοπισμό προβλημάτων και τη μελέτη διαφορετικών τρόπων ερμηνείας. Όταν το παιδί είναι εφοδιασμένο με αρκετά ερεθίσματα για την κριτική προσέγγιση οποιουδήποτε μέσου πληροφόρησης ή ψυχαγωγίας, τα ψηφιακά παιχνίδια αποκτούν νόημα ως άσκηση ανάπτυξης της συνείδησης του παιδιού.
Η απάντησή μας είναι όμοια με την προηγούμενη: τα παιχνίδια μπορεί να γίνουν επικίνδυνα μόνο όταν ο παίκτης δεν έχει ισορροπία ερεθισμάτων και δραστηριοτήτων. Κάθε δραστηριότητα μπορεί να γίνει εθιστική όταν προσεγγίζεται μονομερώς. Κάθε πληροφορία και τρόπος μετάδοσής της μπορεί να ενθαρρύνει τον ενστερνισμό ή την μίμηση λάθος προτύπων όταν δεν υπάρχει αντιστάθμισμα που ενισχύει την κριτική σκέψη. Το ζήτημα και εδώ είναι η ισορροπία.
Παράλληλα με άλλες δραστηριότητες, τον τελευταίο χρόνο δουλεύουμε εντατικά στην «μεγάλη» μας παραγωγή. Πρόκειται για ένα παιχνίδι στρατηγικής για την πολιτική και την φιλοσοφία στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. με τίτλο «Polis Kratos Athens». Σκοπός του παίκτη θα είναι η σωτηρία των Αθηναίων από την τραγική μοίρα που τους επιφύλασσε η ιστορία στο τέλος του «χρυσού» αιώνα της πόλης.
Ως Σχόλαρχος μιας προσωκρατικής φιλοσοφικής σχολής, ο παίκτης θα πρεπει να συγκεντρώσει ακολούθους που θα του δώσουν πολιτική δύναμη στην Εκκλησία του Δήμου. Εκεί, σκοπός του είναι προτείνει στρατηγικά νέους νόμους που θα βοηθήσουν την πόλη να αποφύγει τον Πελοποννησιακό πόλεμο (είτε με ειρηνικό είτε με αυταρχικό τρόπο).
Η ιδέα για το Polis Kratos Athens ξεκίνησε οταν προσπαθήσαμε να απαντήσουμε σε μια βασική ερώτηση: «Γιατί όλα αυτά τα λαμπρά μυαλά που συνυπήρξαν για 50 χρόνια θέτοντας τα θεμέλια της Δημοκρατίας, των Τεχνών, των Επιστημών και τόσων άλλων επιτευγμάτων δεν κατάφεραν τελικά να διατηρήσουν την Αθήνα ως ηγέτη του αρχαίου κόσμου;».
Σύμφωνα με το δεδομένο πρόγραμμα, το Polis Kratos Athens θα διατεθεί στην παγκόσμια αγορά προς το τέλος του 2019.
Μέσα στον επόμενο χρόνο θα ξεκινήσει και η παραγωγή ενός τρίτου παιχνιδιού, προσομοιωτή της τουριστικής αγοράς με τον τίτλο Travel Tycoon Greece, όπου οι παίκτες θα διαχειρίζονται ένα τουριστικό γραφείο προσφέροντας βέλτιστες υπηρεσίες στους επισκέπτες της χώρας.
Να είναι ανοιχτοί σε νέες ιδέες, να επιδιώκουν κριτική σκέψη και να δοκιμάζουν νέες εμπειρίες.
*Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην σελίδα: culturplay.com
01 Saturday Dec 2018
Posted in Λογοτεχνικά Κείμενα
Photo by: imb.org
Απόγευμα και τούτο!
Μέσα σε κιτρινισμένες σελίδες
από το πέρασμα του χρόνου
ψάχνω το στίγμα μιας άλλης εποχής
στο τώρα πυξίδα
για την απουσία παρέκκλισης
ως θέση για τα επόμενα.
Δεν υπάρχει συμφωνία.
Η συναίνεση χάθηκε.
Τα βράχια σκληραίνουν.
Στην πολιορκία του νου
τα οράματα ακέραια
κυκλώνουν το χάραμα.
Μπορείς μονάχα να είσαι απών.
Σιγή μέσα σε γύμνια που εξολοθρεύει.
Σαρκάζει η μνήμη την αφιλόξενη πόλη.
Κι ύστερα θυμάμαι…
Πήρε καιρό μέχρι να μάθω
τι έχασα μέσα από τη διαφύλαξη.
Ήτανε τόση η θλίψη
έξω στους δρόμους
που αποκοιμήθηκα στη λησμονιά.
Μα τώρα όλα γλιστρούν
πάνω στα πέτρινα μονοπάτια
που σιγοκαίει μια φλόγα∙
οι φωνές μέσα από τις στάχτες
δίνουν πνοή στη δημιουργία
με το παράδοξο της ασυνέχειας
να σχεδιάζει αμερόληπτα
τη γέννηση της ύπαρξης
όταν όλα δύνανται
να λάβουν
και πάλι την αρχή τους.
16 Tuesday Oct 2018
Posted in Μουσικό Καφενείο
Tags
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Τι είναι, άραγε, η μουσική; Μήπως, ο λαμπρός αστρίτης/ όπου σε μάζες ονείρου φλέγεται ο τραγοπόδης[1]; Μήπως, πάλι, η άγια Τράπεζα/ όπου πάνω της, τα χέρια ενός άντρα, λιγνά κι ασυγκράτητα/ κόβαν και μοιράζαν γύρω/ τον άρτο της αιωνιότητας[2]; Ή μήπως, ο χώρος/ [για] να κοιμηθεί ο άνεμος[3];
Κι αν, για τον τελευταίο μας μεγάλο τραγικό, Friedrich, η μουσική είναι εκείνη που στερεί απ’ την ζωή την ταυτότητα του λάθους, τότε πως μπορεί μέσα της να χωρά την γλώσσα των εραστών;
Κι αν –στην τελική- μουσική είναι η σιωπή ανάμεσα στις νότες, όπως υποστήριζε ο κορυφαίος Debussy, πως γίνεται η ψυχή να ηδονίζεται μετρώντας άστρα, μάτια, χρόνια… κι ό, τι άλλο… ερήμην της;
Ο καλεσμένος μας, μάλλον, συγκεράζει όλα τα παραπάνω μέσα σ’ έναν ρυθμό –σχεδόν- βυζαντινό…
Συναντήσαμε τον Χρήστο Κωνσταντόπουλο και συζητήσαμε μαζί του εφ’ όλης της ύλης.
Τίποτα δεν έχει αλλάξει. Μπορεί να βαριέμαι εύκολα, αλλά τα όνειρα τα παλεύω μέχρι το τέλος. Δε εγκαταλείπω, μου αρέσει η μάχη. Όταν είσαι παθιασμένος με κάτι, δεν το προδίδεις ποτέ.
Πιστεύω ότι, οι αντιθέσεις είναι μια πρόκληση για τον άνθρωπο. Πάντα με έλκυαν οι μη προβλέψιμες καταστάσεις. Με αυτό τον τρόπο καταπολεμώ τις φοβίες μου. Θέλω να ξέρω τί υπάρχει παραπέρα. Μου αρέσει να βουτάω στα βαθιά κι ας πνιγώ. Το ίδιο λειτουργώ και στον έρωτα. Με πείσμα και τόλμη.
Διάρκεια υπάρχει μόνο όταν αγαπάς παράφορα.
Ήταν πρόκληση και για’ μένα και για τον Χρίστο Θεοδώρου, να πειραματιστούμε με ένα λαϊκό τραγούδι. Έγραψε λοιπόν ένα ζεϊμπέκικο, μου άρεσε ιδιαίτερα, και αμέσως σκέφτηκα τον Νίκο Μωραΐτη, ο οποίος όταν άκουσε τη μελωδία ενθουσιάστηκε. Μετά από λίγο καιρό είχε ολοκληρωθεί το « Τα αντίθετα μαζί ».
Την συνύπαρξή μου με την Angélique Ionatos στην μπουάτ «Απανεμιά». Και την παράσταση «Το ταξίδι στα λιμάνια του κόσμου», που έφτιαξα μαζί με την αδερφή μου, την ποιήτρια Νίκη Κωνσταντοπούλου.
Δεν υπάρχει δισκογραφία σήμερα. Την αντικατέστησε το Internet. Η εποχή μας επιτρέπει να βγάζουμε κάποια μεμονωμένα τραγούδια.
Πιστεύω πως όχι. Ο κόσμος πια αντιμετωπίζει τη μουσική ως κάτι ανάλαφρο και διασκεδαστικό. Η υπερπληροφόρηση δεν του επιτρέπει να ξεχωρίσει κάποιον καλλιτέχνη και να ψάξει την πορεία του, πόσο μάλλον την προσωπική του δισκογραφία.
Σημαίνει ότι, όταν στην Ευρώπη επικρατούν οι ακροδεξιές δυνάμεις, στην φτωχή Ελλάδα βρίσκει έδαφος κάθε μορφή ρατσισμού και φασισμού. Και η ανέχεια – και μάλιστα σε περίοδο παγκόσμιας κρίσης –, δυστυχώς, φέρνει μόνο βία.
Πιστεύω πως ζούμε την εποχή του νεοσυντηρητισμού.
Απόλυτα. Η μουσική διαπλάθει την ψυχή και εξελίσσει τον άνθρωπο. Η τέχνη δεν θέλει ανάλυση. Δεν έχει φύλο, ούτε μορφή. Μόνο κάτι τόσο μαγικό, μπορεί να αφυπνίσει τα συναισθήματά μας.
Ο περισσότερος κόσμος δεν αντέχει την αλήθεια σε έναν καλλιτέχνη. Προτιμάει να εντυπωσιάζεται και να σε θεωρεί μύθο, παρά να σε πλησιάσει και να σε καταλάβει πραγματικά. Εγώ επιμένω στην ουσία των πραγμάτων. Και τολμώ να πω ότι, πολλοί με αγαπάνε ακριβώς γι’ αυτό. Κι αυτό με χαροποιεί βαθιά.
Κάπως έτσι αντιλαμβάνομαι κι εγώ τη μουσική. Όταν βρίσκομαι στη σκηνή, πιο πολύ νιώθω παρά καταλαβαίνω.
Άλλος γκρεμός στα μάτια μας, άλλη ρωγμή.
Άλλο βοριά έχω μέσα μου κι άλλον εσύ.
Του Νίκου Μωραΐτη από το νέο μου τραγούδι « Τα αντίθετα μαζί ».
Θα αντικαθιστούσα τους καθρέφτες με βιβλία.
Στην ανθρωπιά. Υπάρχει σε κάποιους.
«Τα δυαράκια μες στο κέντρο της Αθήνας
έχουνε πάντα τα παράθυρα κλειστά
για να μπορούν να κρύβονται παράνομα ζευγάρια
και να ανταλλάσσουν σ’ αγαπώ ψιθυριστά».
Τι είναι αυτό που επιζητάμε στην μυστικότητα; Έχει μείνει τίποτα σήμερα στην αφάνεια;
Επιζητάμε τα αμόλυντα συναισθήματα. Τα κρυμμένα είναι τα πιο αγνά. Όταν σε μια σχέση μαζεύονται πολλά χέρια, μάτια και ανάσες, τότε την κατσιάζουν.
Σεξ με Καβάφη και Πλάτωνος.
Μια ματζορίστικη και ανέμπνευστη μελωδία.
Μια παράσταση γεμάτη αντιθέσεις από Bregovic μέχρι Τσιτσάνη, με τίτλο «Τα αντίθετα μαζί» στο θέατρο Χυτήριο, 26/10 & 2/11 στις 22.00.
Να αγαπάνε βαθιά την τέχνη. Να ψάχνουν νέους ήχους, νέους ερμηνευτές, νέους ποιητές, νέους συνθέτες. Αυτοί θα τους σώσουν.
Θα γίνω αγκάθι στο λαιμό σου,
σκόνη μες το μάτι,
μέσα στ’ αυτί σου ψίθυρος
και σύγκρυο στην πλάτη,
στη σιγουριά σου αγκίδα.
Πάντα θα ξημερώνει.
Του Αλκίνοου Ιωαννίδη.
[1] Αναφορά στο ποίημα του Νίκου Καρούζου, απ’ την συλλογή Η έλαφος των άστρων, «Τι είναι η μουσική».
[2] Αναφορά στο ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη, «Μουσική».
[3] Αναφορά στο ποίημα του Γιώργου Σαραντάρη, «Μέσα στη μουσική».
01 Saturday Sep 2018
Posted in Μουσικό Καφενείο
Tags
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Είναι νέοι. Ταλαντούχοι. Ενθουσιώδεις. Δυναμικοί κι εμπνευσμένοι. Και το όνομά τους είναι Hostage of fate.
Ο Αχιλλέας Καραγεωργίου, ο Γιώργος Αδαμίδης και ο Δημήτρης Χρήστου, με ήδη τέσσερις δίσκους στο ενεργητικό τους, δίνουν την δική τους ματιά και το δικό τους τέμπο σ’ αυτό το ιδιαίτερο είδος μουσικής που λέγεται metal.
Το Μουσικό Καφενείο έχει την χαρά να φιλοξενεί τους Hostage of fate. Συναντήσαμε τον Αχιλλέα και τον Δημήτρη και συζητήσαμε μαζί τους για την metal μουσική, το έργο τους και τα όνειρά τους.
Α: Το όνομα πηγάζει από την προσωπική πεποίθηση πως η παγκόσμια ζωή είναι αέναη και αιώνια, και πως ο θάνατος είναι ένα απαραίτητο γεγονός, που χωρίς αυτό δεν θα μπορούσε να υπάρξει η εξέλιξη της.
Αυτό είναι και η μοίρα κάθε ατομικής ζωής, και όταν αποδεχόμαστε αυτό το γεγονός κάνουμε ό, τι περνάει από το χέρι μας, για να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για την ζωή όσο την έχουμε όσο και για να περάσουμε αυτό το καλύτερο στις επόμενες γενιές συμβάλλοντας στην εξέλιξη της.
Δ: Κάποτε ο Roosevelt είχε δηλώσει ότι ο άνθρωπος δεν είναι κατάδικος εξ αιτίας της μοίρας του αλλά των αποφάσεων του. Δεδομένου ότι αυτό προέρχεται από έναν πολιτικό που έτρωγε με χρυσά κουταλιά θεωρώ ότι δεν είναι βάσιμο.
Ακριβώς το αντίθετο, είμαστε όμηροι της μοίρας που διάλεξαν κάποιοι άλλοι αντί για εμάς. Ο νοήμων άνθρωπος, εάν ρίξει μια ματιά γύρω του, μπορεί να κατανοήσει ότι η μοίρα τις περισσότερες φορές δημιουργείται χωρίς να έχει ο ίδιος τον παραμικρό λόγο (πχ πόλεμοι, οικονομικός έλεγχος, αστυνομοκρατία κτλ). Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, θεωρώ ότι μοίρα δεν υπάρχει.
Α: Η ιδέα υπήρχε από τότε που εκείνος ο έφηβος αγάπησε τον σκληρό ήχο, πριν από περίπου 15 χρόνια. Μαζί με τον Γιώργο (κιθάρες), αγοράσαμε τις πρώτες μας κιθάρες και μάθαμε μουσική σχεδόν μαζί βάζοντας την βάση για τα πρώτα κομμάτια του πρώτου δίσκου σχεδόν κοντά το 2008.
Συναισθηματική εξωτερίκευση, η δίψα για δημιουργία και η επιθυμία να αφήσουμε κάτι πίσω, είναι πιστεύω οι πιο σημαντικοί λόγοι, όχι μόνο για εμάς αλλά και για όλους όσους ασχολούνται με τις τέχνες και τις επιστήμες.
Δ: Στον ελλαδικό χώρο θεωρώ πως όχι. Εάν εξαιρέσουμε κάποιες mainstream μπάντες πως οι Νightwish, το metal δεν είναι και δεν πρόκειται να γίνει δημοφιλές. Οι γενιές των Ελλήνων έχουν ανατραφεί με τις δακρύβρεχτες μελωδίες των κακών λαϊκών και ελληνοποπ ‘’καλλιτεχνών’’. Ακόμα και νέα παιδιά που ξεκινούν να ακούνε metal, αργά ή γρήγορα θα κατασταλάξουν σε ένα είδος του ή θα τους καταπιεί το κύμα του mainstream. Άλλωστε το 60-70% των ατόμων που πηγαίνουν σε live έχουν το δικό τους συγκρότημα. Αυτό τα λέει όλα νομίζω. Φυσικά, δεν μιλάμε για μπάντες όπως οι Ιron Μaiden ή οι Μetallica.
Α: Θα μπορούσε να γραφτεί ένα μικρό βιβλίο για αυτήν την ερώτηση.
Κάθε είδος μουσικής πρέπει να αναλύεται ιστορικά, βάση των κοινωνικοπολιτικών καταστάσεων που μέσα τους δημιουργήθηκαν.
Πιστεύω πως ο κόσμος ήθελε κάτι πιο βαρύ, φασαριόζικο και άμεσο από το αρχέγονο progressive rock, που κυριαρχούσε στα 70’ς∙ εξού και η δημιουργία εκείνου του καιρού του punk κινήματος και του metal.
Δ: Πολύ μεγάλη κουβέντα αυτή για να απαντηθεί εδώ. Οι λόγοι ανάλογα το συγκρότημα, ποικίλουν. Οι Black Sabbath θέλησαν να δημιουργήσουν κάτι πολύ σκοτεινό ενάντια στην χίπικη ιδεολογία των λουλουδιών, οι Iron Maiden δεν θέλαν να παίξουν πανκ, οι Metallica είχαν σιχαθεί το γκλαμ κίνημα και ήθελαν να παίξουν κάτι διαφορετικό πιο βαρύ και πιο γρήγορο κτλ.
Γενικότερα, το metal δημιουργήθηκε για να εκφράσει δυσαρέσκεια προς τον τρόπο ζωής, της πολιτικής αλλά και της φαντασίας. Όλα έχουν να κάνουν με το σκεπτικό του κάθε συγκροτήματος ξεχωριστά. Προσωπικά, το metal για εμένα ήταν ένας τρόπος απελευθέρωσης των συναισθημάτων μου και της οργής μου ενάντια σε γεγονότα που έβλεπα γύρω μου. Ταυτόχρονα, όμως, μου άρεσε πολύ και ο ήχος, είχα βρει τον δικό μου παράδεισο μέσα στο metal.
Δ: Κάθε είδος μουσικής μπορεί να επηρεάσει τον άνθρωπο, αλλά διαφωνώ στο ότι η μουσική καθ’ αυτή επηρεάζει και τον τρόπο λειτουργιάς του ατόμου. Έχουν υπάρξει, άλλωστε, πολλές αυτοκτονίες ή βίαιες συμπεριφορές που δεν σχετίζονται με το metal, αλλά τον mainstream ήχο, όμως, κανείς δεν κατηγόρησε την ποπ κουλτούρα. Προφανώς δεν τους βολεύει, διότι η μουσική βιομηχανία δεν θέλει αντιρρησίες αλλά πιόνια. Και στον σκληρό ήχο δεν χωράνε πιόνια.
Α: Τα φανερά σατανιστικά μηνύματα είναι κατά πολύ περισσότερα από τα «κρυφά» και δη σε υποείδη όπως στο black metal. Είναι ένα θέμα που μπορεί να αναλυθεί πάρα πολύ και επειδή ακριβώς μπορεί να πάρει μεγάλες διαστάσεις προτιμώ να μην γίνει εδώ. Πάντως δεν χρειάζεται να είσαι Wittgenstein για να καταλάβεις για πιο λόγο οι συντηρητικοί τα έριξαν σε τέτοιες περιπτώσεις σε αυτή την μουσική, παρόλο που η ίδια έχει σώσει τόσους καλλιτέχνες από βίαιες συμπεριφορές ή και αυτοκτονία μέσω της μουσικής δημιουργίας και ακόλουθα και ακροατές της.
A: Είναι θέμα καθαρής επιλογής τι όρια θα θέσεις εσύ στην μουσική σου.
Όσον αφορά το γενικότερο φάσμα αυτού του είδους, είναι, πραγματικά, εντυπωσιακό το τι έχει μέχρι στιγμής παιχτεί και πόσοι χιλιάδες διαφορετικοί ήχοι υπάρχουν.
Δ: Αυτή είναι η χαρά του metal, ότι δεν υπάρχουν, εδώ και πολύ καιρό, στεγανά και όρια. Αυτό το κάνει μοναδικό σαν είδος άλλωστε. Μέσα από το metal ξεπήδησαν τόσα διαφορετικά είδη, που πειραματίστηκαν και έβγαλαν ένα τρομερό αποτέλεσμα. Επιπλέον, ακόμα και στο hardcore/ punk είδαν ότι μπορούν να πάρουν στοιχεία από ποιο ακραίο metal και να το προσαρμόσουν στην μουσική τους (πχ Integrity). To να μένεις στάσιμος, άλλωστε, δεν είναι σίγουρα θεμιτό.
Δ: Αν μου επιτρέπεις, περσινά ξινά σταφύλια. Αυτές οι εποχές πάνε ανεπιστρεπτί. Το μακρύ μαλλί όπως και το στυλ ντυσίματος τότε ήταν μια δήλωση και ένα κωλοδάχτυλο προς όλους, ειδικά στις καθώς πρέπει κοινωνίες της Αγγλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Πλέον, συναντάς όλο και περισσότερα άτομα που έχουν το δικό τους στυλ και δεν ακολουθούν τις νορμες… liberating isn’ t it?
A: Η αντίδραση σε κάποια φάση έγινε και αυτή με την σειρά της νόρμα. Προσωπικά, δεν με ενδιαφέρει καθόλου το πώς ντύνεται ή τι μαλλί έχει ο άλλος.
Δ: Φυσικά, σκληροπυρηνικό hip hop (μικρόβιο από την ζωή μου στην Αμερική), dark wave, κλασσική μουσική (ειδικά Chopin) αλλά και industrial- noise μπάντες.
A: Από videogame soundtracks και psytrance μέχρι ambient και synth-pop. Ό, τι μου ακούγεται καλό και μου αρέσει το ακούω, δεν έχω προκαταλήψεις στα είδη.
Α: Σε ευχαριστούμε! Με την έλευση του Δημήτρη, θεωρώ πως τώρα γίνεται η ολοκληρωμένη αρχή του σχήματος. Να παίξουμε live, να γράφουμε καλή και δυνατή μουσική, να τα κυκλοφορήσουμε σε δίσκους και να επηρεάσουμε θετικά και να εμπνεύσουμε συνανθρώπους μας!
A: Πολύ και από τα τρία που αναφέρεις. Τα όνειρα και οι φιλοδοξίες καθενός “καίνε και πονάνε”. Θέλω, ο κάθε άνθρωπος που διαβάζει τους στίχους μας, να τους δώσει την δική του εξήγηση και νόημα, για αυτό μου αρέσει να χρησιμοποιώ αλληγορικούς στίχους.
Δ: Σε ένα γενικότερο πλαίσιο ναι. Την αντιπροσωπεύουν σε τεράστιο βαθμό, λόγω όλων των προβλημάτων που υπάρχουν στην σημερινή κοινωνία, συναισθήματα όπως οργή και προδοσία είναι στην αρχή της λίστας. Από εκεί και πέρα είναι και ο τρόπος που το αντιλαμβάνεσαι το πρόβλημα.
A: Όχι απαραίτητα. Εξαρτάται πως ερμηνεύουμε την λέξη “γενιά”. Ένας 30ρης στην Αγγλία με έναν 30ρη στο Ιράκ, αυτή τη στιγμή, έχουν τεράστιες διαφορές στην ερμηνεία αυτών των λέξεων. Πάντοτε υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν, και με την διαφορετικότητα ανάλογα τον τόπο και το χρονικό σημείο.
A: Ξεκάθαρα, διότι η αγγλική είναι αυτή τη στιγμή η πιο διαδεδομένη γλώσσα στον κόσμο και τα λόγια μας θέλουμε να αγγίξουν όσο πιο πολύ κόσμο γίνεται.
Δ: Δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα… θα πρέπει κάποιος να πεινάσει πολύ για να κάνει καριέρα χωρίς κάποια άλλη οικονομική υποστήριξη. Επιπλέον, στην Ελλάδα δεν έχει ο μουσικός να στηριχτεί πάνω σε κάποιους φορείς, όπως π.χ. στην Σουηδία ή γενικότερα στις βόρειες χώρες.
Δ: Fear is a reflex and confidence a choice
What can you think when you stare at me with those eyes
I will crush your feeble heart
Cover mine with its veins
I will drop dead the sun
And on its light I’ll bathe
A: I discovered alone the cure to almost all of my diseases
The path was simple, best eternal present always wins
Δ: Είναι πάρα πολλά αλλά, ενδεικτικά:
NASUM-INHALE EXHALE
NEUROSIS-TIMES OF GRACE
DARKTHRONE-TRANSYLVANIAN HUNGER
THE HOWLING WIND-INTO THE CRYOSPHERE
BLACK SABBATH- SABBATH BLOODY SABBATH
TERRORIZER-WORLD DOWNFALL
EMPEROR-ANTHEMS TO THE WELKIN AT DUSK
TRAGEDY: VENGEANCE
SUFFOCATION: DESPISE THE SUN
DEPHOSPHORUS:NIGHTSKY TRANSFORM
Α: Πάντα θα έχω στην κορυφή τα “…And Justice For All” των Metallica – “Slaughter of the Soul” των At the Gates και το “Symbolic” των Death.
A: Nα μην αντιμετωπίζουν με προκατάληψη ένα δίσκο όταν τον πρωτακούνε και να τον αφήνουν να τους μιλήσει. Καμία μουσική και κανένα τραγούδι δεν πρέπει ποτέ να γράφεται βάση με το τι θέλει ο ακροατής να ακούσει, αλλά με βάση το τι θέλει ο δημιουργός να γράψει και με ποιόν τρόπο.
Δ: CATHARSIS-SABBAT από τον δίσκο PASSION. Αριστούργημα…
*Περισσότερες πληροφορίες για τους Hostage of fate μπορείτε να βρείτε στην προσωπική τους σελίδα: http://www.hostageoffate.com
01 Wednesday Aug 2018
Posted in Λογοτεχνικά Κείμενα
Photo by: monoimages.com
το μόνο σταθερό σε αυτό τον τόπο
τα δελτία είναι των ειδήσεων
κάθε βράδυ στις οχτώ
τη μελαγχολία να σκορπούν
πάνω από τους συνοικισμούς
και τα νεκρά καφενεία
το μόνο σταθερό σε αυτό τον τόπο
τα τρένα είναι των αναχωρήσεων
κάθε βράδυ στις οχτώ
πικρές να μεταφέρουν αναμνήσεις
στα σπίτια, στις φυλακές
και στα έρημα ξωκλήσια
μέχρι να έρθουν οι εποχές
που πολύχρωμη θα γίνει
η δίκοπη ζωή
φωτογραφίες να στολίζει ασπρόμαυρες
κι όπου το άγγιγμα του χρόνου
δεν θα έχει επίδραση
_______
*ο τίτλος του ποιήματος είναι δάνειο από την ομώνυμη συλλογή
δεκατεσσάρων (14) διηγημάτων του συγγραφέα-στιχουργού-ποιητή Μάνου
Ελευθερίου που έφυγε από κοντά μας και πριν λίγες μέρες σε ηλικία ογδόντα
ετών – το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο – στο ποίημα
πάντως υπάρχουν κι άλλες αναφορές από το πλούσιο έργο του ποιητή
(ποιήματα, βιβλία, τραγούδια)
25 Wednesday Jul 2018
Posted in Μουσικό Καφενείο
Tags
Συνέντευξη στο Κωνσταντίνο Καραγιαννόπουλο
Ήταν βράδυ. Άκουγα στο ραδιόφωνο την Νόρμα του Μπελίνι και προσπαθούσα να μετρήσω τα άστρα που δεν φαίνονταν στο στερέωμα. Τότε, στο μυαλό μου, ήρθαν τα λόγια του μαθηματικού και φιλόσοφου Λάιμπνιτς που έλεγε ότι, η “μουσική είναι η ηδονή που αισθάνεται η ανθρώπινη ψυχή όταν μετράει, δίχως να έχει συναίσθηση ότι μετράει”.
Κι έπειτα, ο ήχος έκανε την ατμόσφαιρα να λιώσει μέσα στις φλόγες του ιερού δάσους. Μια γυναίκα μπροστά μου έδωσε τον τελευταίο της όρκο. Το πάθος έπνιξε την νυχτερινή γαλήνη. Και λίγο πριν το σκοτάδι σβήσει των φαντασμάτων μου τις ιαχές, η φωνή του πρώτου μύστη με τα ρευστά πρόσωπα, Πεσσόα- Καέιρο- Σοάρες- ντε Κάμπος, ακούστηκε να ιερουργεί στον ματωμένο βωμό της θυσίας…
“Κίρκη ανύπαρκτη των ανθρώπων με πυρετό, των αναίτια θλιμμένων,
Έλα σ’ εμένα, ω νύχτα, πάρε με απ’ το χέρι,
Και γίνου δροσιά κι ανακούφιση, ω νύχτα, στο μέτωπό μου…”. *
Μετά από έναν χρόνο απουσίας, το Μουσικό μας Καφενείο επιστρέφει. Θέλησα ως πρώτο καλεσμένο να έχω έναν αγαπημένο φίλο. Είναι Μπασοβαρύτονος και Δάσκαλος Φωνής. Συζητάμε με τον Δημήτρη Ανδρέου για την Όπερα, την μουσική, την τέχνη και την κοινωνία σήμερα.
*Fernando Pessoa, Αισθησιακή Ωδή, μετάφραση: Γιάννης Σουλιώτης
Η Τέχνη, με όποια μορφή κι αν εκφράζεται, είναι το χέρι βοήθειας να μεταφράσουμε κάποια άγνωστα πράγματα σε μας… Συναισθήματα που δεν μπορούμε να βρούμε τις κατάλληλες λέξεις για να τα αποτυπώσουμε, πολυποίκιλες αισθήσεις που δεν χαρακτηρίζονται με τις λέξεις μονολεκτικά, λακωνικά και εύστοχα, οπτικές γωνίες τις ζωής που φωτίζονται μέσω της Τέχνης και τις ανακαλύπτουμε κι άλλα πολλά! Η Τέχνη επίσης είναι συνώνυμη με την καλαισθησία… Μας μαθαίνει τι είναι αντικειμενικά όμορφο, τι είναι κομψό, τι είναι ωραίο, τι είναι αρμονικά ήρεμο… Η ομορφιά είναι αντικειμενική. Το γούστο, το τι μας αρέσει δηλαδή, είναι υποκειμενικό. Μπορείς, δηλαδή, να φοράς ένα άκομψο ρούχο, επειδή όμως εσένα σου αρέσει πάρα πολύ· αλλα αν δεν αναγνωρίζεις την ομορφιά των ρούχων της Σανέλ υπάρχει πρόβλημα. Μπορεί -αν είσαι άνδρας- να σου αρέσουν οι μέτριες γυναίκες, αλλά αν δεν αντιλαμβάνεσαι την ομορφιά της Grace Kelly, έχεις προβληματάκι… Κάποτε, έβαλα σε φίλους μου που ακούν συνεχώς κλαρίνα πανηγυριώτικα το 7ο κονσέρτο για κλαρινέτο του Stamitz (το γνωστό 3ο μέρος) και τους ζήτησα να μου πουν αν γνωρίζουν πιο όργανο παίζει. Δεν αναγνώρισαν το κλαρινέτο, ενώ ακούν μουσική με κλαρίνα!! Η Τέχνη είναι ένα διαρκές φροντιστήριο για τους ανθρώπους, ένας καταπληκτικός οδηγός για να είμαστε ομορφότεροι, πιο πολιτισμένοι και πιο έξυπνοι. Η Τέχνη δεν εκτονώνει τον άνθρωπο… Τον κάνει να σκέφτεται, τον πάει πιο μακριά… Η Τέχνη είναι το αρτιότερο περιβάλλον για να γίνεις καλύτερος. Είναι σα να μένεις σε μια πόλη που όλα τα μαγαζιά να πωλούν ρούχα μόνο των Luis Vuitton, Coco Chanel, Carl Langenfeld και άλλων της υψηλής αισθητικής και “αναγκαστικά” να ντύνεσαι έτσι… Ε και με κλειστά μάτια να διαλέξεις κάτι, θα’ σαι συνεχώς καλοντυμένος.
Πως ξεχωρίζουμε την φτηνή μουσική από την ποιοτική;
Ο πιο εύκολος τρόπος είναι να αντιληφθούμε αν αυτό που ακούμε μας εκτονώνει και μας διασκεδάζει περιστασιακά! Κάτι σαν την ζάχαρη. Το χρήσιμο αυτό -κατά τ‘ άλλα- είδος μουσικής, μας ανακουφίζει λόγω της λήθης που υποβαλλόμαστε για ένα μικρό χρονικό διάστημα μέσα στην ημέρα. Γι’ αυτό και ο πυρήνας δημιουργίας αυτής της μουσικής είναι κάποια πολύ λίγα συναισθήματα που αφορούν τον άνθρωπο, όπως η ερωτική απογοήτευση -κατά κανόνα- ή ο χωρισμός. Αυτή η μουσική, συνήθως, έχει σαν θέματα κυρίως αυτά τα δυο συναισθήματα. Τώρα, τεχνικά σαν μουσική, επειδή -κατά κανόνα – οι συνθέτες αυτού του είδους της μουσικής είναι αμόρφωτοι όσον αφορά το κάλος στην Μουσική, χρησιμοποιούν πέντε συγχορδίες σε ένα ολόκληρο κομμάτι και με συγκεκριμένες συνδέσεις. Αλλά αυτό που αναφέρω, χρίζει Μουσικής μόρφωσης για να είναι κατανοητό και δεν συντρέχει λόγος να επεκταθώ αναλυτικότερα σε αυτό… Η φθηνή Μουσική έχει μια μορφή, είναι εύκολα αναγνωρίσιμη και ενώ μπορεί να υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιες συνθέσεις καταλαβαίνει κανείς ότι πρόκειται ουσιαστικά για παραλλαγές του ίδιου μοτίβου.
Το ελληνικό κοινό είναι εξοικειωμένο με την όπερα; Είναι, πράγματι, ένα ελιτιστικό είδος τέχνης;
Όχι, το Ελληνικό κοινό δεν είναι εξοικειωμένο με την Όπερα, παρότι παρακολουθεί Όπερα. Το Ελληνικό κοινό είναι αφυδατωμένο από το θέμα Όπερα και τρέχει να παρακολουθήσει και να καταχειροκροτήσει οποιαδήποτε προσπάθεια παρουσίασης της Όπερας, σε οποιεσδήποτε συνθήκες, με τους οποιουσδήποτε στην σκηνή. Το Ελληνικό κοινό θέλει να μυηθεί σε αυτό το είδος Κλασικής Μουσικής, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο στην Ελλάδα να το πετύχει…
Ναι, βεβαίως και είναι ελιτίστικο είδος η Όπερα. Αφορά ανθρώπους που έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν τον εαυτό τους και αυτοί δεν είναι πολλοί. Απαντώ με την προϋπόθεση ότι η λέξη ελίτ αφορά ανθρώπους που ενδιαφέρονται να κάνουν καλύτερη την ζωή τους επί της ουσίας και όχι τους οικονομικά δυνατούς. Είναι ελιτιστικό είδος η Όπερα και σωστά είναι.
Η Ελλάδα έχει παράδοση σ’ αυτό το είδος μουσικής;
Όχι… Κι αυτό συνεχίζει να συμβαίνει καθώς τα νέα παιδιά εξακολουθούν να παραμένουν σκανδαλωδώς αμόρφωτα στο θέμα Φωνής και Όπερας. Αλλά δεν το λέω για κακό. Δεν είναι απαραίτητο μια χώρα να έχει παράδοση στην Όπερα. Η Βουλγαρία ας πούμε έχει τεράστια παράδοση και συνέχεια, φυσικά, αλλά δεν έχει άλλα πράγματα σημαντικά για τους πολίτες της που έχει η Ελλάδα.
Ποιους σύγχρονους συνθέτες και ερμηνευτές ξεχωρίζετε;
Μ’ αρέσει πάρα πολύ και εκτιμώ, φυσικά , απεριόριστα, τον νέο Έλληνα συνθέτη Γιάννη Μητσιάλη, που αυτή την στιγμή είναι μαθητής επί διδακτορικού σ’ ένα εκ των πέντε σημαντικότερων Πανεπιστημίων Μουσικής του κόσμου, στο Πανεπιστήμιο Μουσικής του San Diego στην Καλιφόρνια. Ένας Κανονικός συνθέτης Μουσικής, που ειδικεύεται στην σύγχρονη μουσική, αφάνταστα καταρτισμένος και άριστα μορφωμένος. Όσο ήταν βέβαια στην Ελλάδα, δούλευε σ’ ένα ωδείο ως καθηγητής θεωρητικών… Αυτή την στιγμή ο Γιάννης Μητσιάλης συμμετέχει σε φεστιβάλ σύνθεσης σε όλη την Ευρώπη και Αμερική και δεν έχει χρόνο να βγει μιαν απλή βόλτα από τις παραγγελίες μουσικών έργων, που τον βομβαρδίζουν από όλο τον κόσμο. Είμαι σίγουρος ότι μετά το τέλος του διδακτορικού του θα αναλάβει έδρα Καθηγητού στο San Diego και αν οι Έλληνες σταθούμε υπερβολικά τυχεροί ίσως αναλάβει και εδώ στην Αθήνα την διοίκηση ενός Μουσικού Ιδρύματος. Αν σταθούμε τυχεροί φυσικά…
Όσον αφορά τους ερμηνευτές είναι πολλοί, πάρα πολλοί… Στην Όπερα τους τραγουδιστές: Diego Florez, Carlo Colombara, Annita Rachvelisvili, Lusiana d’ Intino, Nadine Serra, Elena Mosuc, Daniella Barchelona, Elena Garanca, Marco Caria κ.α. Είναι πάρα πολλοί οι σπουδαίοι ερμηνευτές του σήμερα σε όλα τα είδη της κλασικής Μουσικής!
Ποιες ικανότητες θα πρέπει να έχει ένας καλλιτέχνης για να ασχοληθεί επαγγελματικά με την όπερα;
Θα πρέπει να έχει “εγκαταστήσει” στον λαιμό του/της την Ιταλική Σχολή Τεχνικής Φωνής ή θα πρέπει να είναι πολύ τυχερός/ή ώστε για κάποιους άλλους λόγους να μπορέσει να προτιμηθεί από τα θέατρα. Θα πρέπει να είναι, δηλαδή, άριστα Τεχνικά μορφωμένος/νη στην Τεχνική Φωνής. Ούτως ώστε κατά κανόνα να στηρίζεται στην Φωνή του/της και να κάνει καριέρα στην Φωνή και στους ρόλους και να μην αναγκάζεται να κάνει θεατρινισμούς, για να προσελκύσει ένα χειροκρότημα, επειδή κάνει τον καραγκιόζη στην σκηνή ή επειδή χτενίζεται σαν την Μαρία Κάλλας.
Αντί να προσπαθήσει να μοιάσει στην εμφάνιση της Μαρίας Κάλλας, χρήσιμο θα’ ταν να μοιάσει στην δουλειά που έκανε στην Φωνή και στην μόρφωσή της στην Τεχνική η Κάλλας.
Maria Callas in Norma Milano 1955
Βλέπουμε κατά καιρούς προσπάθειες «εκσυγχρονισμού» των κλασικών έργων. Θεωρείτε πως μια τέτοια πρακτική είναι αναγκαία σήμερα;
Οι προσπάθειες αυτές είναι ελάχιστες και μεμονωμένες, δεν αφορούν την γενική τάση… Οι σκηνοθετικές αυτές παρεμβάσεις είναι γελοίες, φυσικά, και ο σημαντικός κύκλος της Όπερας σε όλο τον κόσμο αδιαφορεί πλήρως… Ελπίζω να μην με ρωτάτε αν υπάρχει εκσυγχρονισμός στην Μουσική της Όπερας γιατί αυτό δεν το’ χω υπ’ όψιν μου και τρομοκρατούμαι με την ιδέα ότι πιθανόν να υπάρχει…Έχω δει, δηλαδή, να παρουσιάζεται ο Τανχόιζερ σε μπαρ ή σε μια πλατεία με ένα πιανάκι και ενάμιση βιολί αλλά οκ, κάνω πως δεν το είδα… Εξάλλου κανείς δεν δίνει σημασία σε κάτι τέτοιο, δεν απειλείται η Όπερα από τους πλανόδιους μουσικούς και τα μπουλούκια. Το επιχείρημα ότι προσπαθούμε να φέρουμε κάπως κοντά τον κόσμο στην Όπερα είναι, τουλάχιστον, αστείο γιατί τους φέρνουν κοντά στην αηδία χρησιμοποιώντας την Όπερα. Κι έτσι αντί να ακούσουμε την Νόρμα του Μπελίνι από την κυρία Σάσα, ακούμε την Νόρμα της Σάσας με την Μουσική του Μπελίνι. Κάποτε, που σε συζήτηση, μου είχε αναφέρει κάποιος αυτό το επιχείρημα, περί του θέματος να’ ρθει η Όπερα κοντά στο κοινό, του απάντησα να’ ρθει μια μέρα σπίτι μου να του ψήσω μια χοντρή καλή σόλα αρβύλας να φάει, προκειμένου να’ ρθει κάπως κοντά στο τι σημαίνει σταβλίσια μπριζόλα!
Η σύγχρονη κουλτούρα του καταναλωτισμού έχει επηρεάσει την όπερα;
Δεν αισθάνομαι, από τις επαφές μου στο εξωτερικό, να συμβαίνει κάτι τέτοιο, ώστε να’ ναι αξιοσημείωτο! Η Αρένα της Βερόνα είναι πάντα γεμάτη, η Σκάλα το ίδιο, εδώ στην Ελλάδα επίσης…
Εδώ και κάποια χρόνια, γίνεται μια προσπάθεια «διαλόγου» μεταξύ της όπερας (…και της κλασικής μουσικής εν γένει) και άλλων ειδών μουσικής. Ποια η γνώμη σας;
Είναι καθαρά πειράματα, που αποσκοπούν σε κέρδος των συμμετεχόντων και μόνο, δεν έχουν κάποια καλλιτεχνική αξία και δεν αποτελούν και κίνδυνο για την Όπερα.
Η πολιτεία στηρίζει τον πολιτισμό;
Μα, ναι, βεβαίως. Σκεφθείτε, για παράδειγμα, την χώρα μας. Σκεφθείτε πόσα Δημόσια Μουσικά Σύνολα έχουμε σε περίοδο κρίσης. Μιλάμε για τρομερά κονδύλια και δημόσιες θέσεις με πάρα πάρα πάρα πολλά άτομα. Μια απλή χορωδία δεν έχει ας πούμε, τουλάχιστον, 20 άτομα που να αμείβονται με 1000 ευρώ το μήνα; Και έναν μαέστρο που μπορεί να αμείβεται με 1700; Και έναν φροντιστή; Το κτήριο των προβών τους; Τις μετακινήσεις τους; Μια απλή χορωδία, δηλαδή, στην Ελλάδα σήμερα στοιχίζει στο δημόσιο 25.000 ευρώ το μήνα το λιγότερο… Φυσικά και στηρίζει η πολιτεία. Φυσικά και οι Έλληνες στηρίζουν. Υπερβολικά στηρίζουν θα’ λεγα… Στην Ελλάδα, ας πούμε, που το φαινόμενο αυτό της στήριξης της Πολιτείας είναι σε έξαρση, όλοι επιθυμούν να μπουν σε ένα μουσικό σύνολο!! Γιατί όλοι επιθυμούν να μπουν σε ένα μουσικό σύνολο παντοιοτρόπως και κανείς δεν επιθυμεί να πάει στην Ιταλία να σπουδάσει και να γίνει Κανονικός Τραγουδιστής Όπερας και να έχει Κανονική Καριέρα ελεύθερου επαγγελματία Τραγουδιστή σε όλα τα θέατρα του κόσμου ή και να γίνουν Δάσκαλοι Φωνής αν βαριούνται την επαγγελματική ζωή του Τραγουδιστή που σημαίνει αεροπλάνα συνέχεια, βαλίτσες, ξενοδοχεία και μοναξιά;
Η παιδεία επηρεάζει τον καλλιτέχνη και τον θεατή;
Μα η παιδεία μας επηρεάζει όλους… Η παιδεία είναι αυτή που διαχωρίζει τους ανθρώπους από τα κτήνη και τους καθιστά χρήσιμους σε ένα κοινωνικό σύνολο. Ο Κανονικός Τραγουδιστής μορφώνεται. Είναι επιλογή του και το κάνει… Ο θεατής αν δεν έχει παιδεία απλά δεν θα μεταφράσει σωστά την Τέχνη και απλά θα πηγαίνει παντού στα πάντα και θα βγάζει φωτογραφίες ότι είναι στο Ηρώδειο, στο Μουσείο κλπ. Η παιδεία είναι προσωπική μας υπόθεση. Όποιος την επιθυμεί, την αποκτά και όποιος δεν την επιθυμεί κάνει ότι την έχει…
Η χώρα μας μπορεί να προσφέρει υψηλού επιπέδου εκπαίδευση στους μελλοντικούς καλλιτέχνες;
Προσπαθώ να αποφεύγω, όσο (…διακριτικά) μπορώ, να χρησιμοποιώ την λέξη καλλιτέχνης για όλους. Στην Αρχαία Ελλάδα οι καλλιτέχνες ήταν όσοι ασχολούνταν με τα εικαστικά. Οι υπόλοιποι ήταν οι ηθοποιοί και οι Τραγουδιστές. Αν εννοούμε εδώ, με τον όρο καλλιτέχνες, τους τραγουδιστές θα πω πολύ απλά ότι αν θέλει κανείς να γίνει Κανονικός Τραγουδιστής Όπερας θα πρέπει να πάει μόνο στην Ιταλία και να σταθεί τυχερός ώστε να τον αναλάβει προσωπικά ένας Κανονικός Τραγουδιστής Όπερας και να τον διδάξει.
Όχι, η Ελλάδα δεν παρήγαγε ποτέ Κανονικούς Τραγουδιστές ή Δασκάλους Φωνής Όπερας. Η εκπαίδευση ενός μαθητή Όπερας στην Ελλάδα είναι απλά ένα άλλο σύμπαν… Είναι ένας διαφορετικός πλανήτης. Πολλές φορές λέω ότι είναι διαφορετικό πράγμα το να τραγουδά κανείς ρεπερτόριο Όπερας με μιμούμενη Οπερατική φωνή και διαφορετικό πράγμα το να είναι κανείς Κανονικός, Πραγματικός, Τραγουδιστής Όπερας. Προσωπικά εγκατέλειψα λαμπρές και άκρως επιτυχημένες σπουδές εδώ στην Αθήνα σε πολύ μεγάλο και σπουδαίο Ωδείο των Αθηνών όταν με πήρε μαζί του ο Carlo Colombara στην Ιταλία για να μου μάθει την Ιταλική Σχολή Τεχνικής Φωνής Όπερας!
Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τις παραγωγές; Οι νέοι καλλιτέχνες μπορούν να βιοποριστούν από αυτή την δουλειά;
Αν μιλάμε για τους δημόσιους Μουσικούς, ναι, βεβαίως και μπορούν να βιοποριστούν, σαφέστατα. Όσο για τους νέους στην Ελλάδα που δεν έχουν διορισθεί σε κάποιο Δημόσιο Μουσικό Σύνολο, φαντάζομαι ότι θα δυσκολεύονται- εκτός αν δεν έχουν τον κάλο στο κεφάλι ότι είναι καλλιτέχνες, κι ότι μπορούν να δουλέψουν σε ένα μπαρ ή σε ένα ντελίβερι, όπως έκανα κι εγώ ως φοιτητής.
Όχι, δεν έχω δει εγώ φτωχότερες παραγωγές λόγω της κρίσης. Εγώ, βέβαια, δεν ανήκω σε Δημόσιο Μουσικό σύνολο πλέον, γιατί έχω παραιτηθεί από όσα ήμουν όταν έφυγα για την Ιταλία. Ακούω, όμως, για κάποιες μικρές μειώσεις των μισθών τους, αλλά όχι σημαντικά προβλήματα…
‘Όσο ήμουν στην Ελλάδα φοιτητής και παρακολουθούσα το πως γίνονταν οι οντισιόν και ποιους έπαιρναν και γιατί, ε οκ… δεν ήταν και τόσο αξιοκρατικά! Υπήρχαν κάποιοι διαγωνισμοί που όλοι γνωρίζαμε ότι για να κερδίσεις θα έπρεπε να ήσουν μαθητής μόνο του τάδε. Δεν υπάρχουν νέα ταλέντα. Προσωπικά, δεν πιστεύω στη λέξη ταλέντο. Στο μόνο που πιστεύω είναι το μέγεθος της αγάπης σου και της αφοσίωσής σου σε αυτό που καταπιάνεσαι…
Όποιος νέος θέλει να ασχοληθεί με την Όπερα σε Κανονικό βαθμό και να μην είναι γελοίος φεύγει για την Ιταλία! Γίνεται πρώτα Κανονικός Τραγουδιστής και μετά αποφασίζει αν θα κάνει καριέρα σε θέατρα, ρόλους και στην διδασκαλία ή και στα δύο. Τώρα εδώ στην Ελλάδα δεν ξέρω τι κάνουν, δεν ανήκω εγώ σε κάποιο Μουσικό σύνολο για να ξέρω τις λεπτομέρειες και τι γίνεται κάτω απ’ το τραπέζι και αν γίνεται κάτι κάτω από κάποιο τραπέζι κλπ κλπ… Δεν έχω ιδέα τι κάνουν εδώ, δεν ασχολούμαι με τέτοια καθόλου γιατί δεν έχουν καμιά καλλιτεχνική αξία. Έχουν μόνο βιοποριστική αξία. Και επίσης δεν καταλαβαίνω γιατί όταν κάποιος παραπονείται ότι δεν υπάρχει αξιοκρατία, δίνει συνεχώς οντισιόν για να μπει σε ένα Μουσικό Σύνολο που κατά τα λεγόμενά του δεν έχει αξιοκρατία!! Αν υπονομεύεις κάτι, γιατί σπεύδεις διακαώς να μπεις..; Δηλαδή, είναι και κουτό νομίζω. Αν δεν σ’ αρέσει κάτι, το αποφεύγεις… Δεν τρέχεις να το αποκτήσεις!!
Προσωπικά εμένα το λεγόμενο μέσον δεν με ενοχλεί, αν αυτός που είναι σε κάποια θέση είναι καταπληκτικός! Αν μάθαινα, δηλαδή, ότι ο Ettore Bastianini πήρε την θέση του Α’ βαρύτονου στην Σκάλα του Μιλάνου, δεν θα με ενοχλούσε καθόλου γιατί ο Bastianini ήταν ένας καταπληκτικός Τεχνικά Τραγουδιστής και του άξιζε αυτή η θέση και ευτυχώς για την Όπερα που την πήρε.
Η ιστορία έχει δείξει ότι ναι, έχει κατά καιρούς και πολιτική διάσταση… Κυρίως παλιότερα. Η Όπερα -κυρίως- σε μορφώνει σε υψηλά ιδανικά, σε κάνει εξυπνότερο. Τώρα, ο Χίτλερ βέβαια στις ομιλίες του έβαζε Βάγκνερ· ε, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Βάγκνερ έχει φασιστική Μουσική επειδή κάποιος την χρησιμοποίησε…
Οι Ιταλοί έχουν το χορωδιακό μέρος απ’ το Ναμπούκο του Βέρντι ως ύμνο όταν απαλλάχτηκαν από τους Αυστριακούς. Ε, οκ… Η μουσική δεν έχει γραφθεί για να επιτελέσει τέτοια πράγματα, αν και κάποιοι κλασικοί σύνθετες, ε, έκαναν και λίγο πολιτική κάποιες φορές με την μουσική τους… Περνούσαν μηνύματα αλλά πολύ διακριτικά! Η Όπερα σε μεταμορφώνει σε άνθρωπο, με ό,τι σημαίνει αυτό…
Το φαντάζομαι με άκρως μορφωμένους Τεχνικά Τραγουδιστές για να μπορούν αυτά τα “δοχεία” να μεταφέρουν με ακρίβεια την Τέχνη από τους συνθέτες στο κοινό. Ο Τραγουδιστής της Όπερας είναι κάτι σαν μεταφραστής Τέχνης. Θα πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά την γλώσσα της Μουσικής για να την μεταφέρει απλοϊκά στο κοινό και να το βοηθήσει!
Θα θελα να συστήσω στο κοινό να ακούσει το Requiem Verdi… Σε αυτό το επικό έργο του Θεϊκού συνθέτη Βέρντι, περιλαμβάνεται όλη η διαδρομή των συναισθημάτων όλων μας με τον πιο αυθεντικό τρόπο. Ξέρετε, η φόρμα Requiem είναι ουσιαστικά η μουσική της νεκρώσιμης ακολουθίας της Καθολικής Εκκλησίας και πολλοί θεωρούν ακούγοντας το έργο αυτό ότι ουσιαστικά προσευχόμαστε στον Θεό. Ενώ η αλήθεια του συνθέτη δεν είναι ότι προσευχόμαστε, είναι ότι ζητάμε επιμόνως της βοήθειά Του να μας πάρει στην ευθύνη Του. Είναι διαφορετικά αυτά τα δύο… Ακόμη και στην αρχή αυτού του έργου, όταν η χορωδία τραγουδά, αντιπροσωπεύουν όλους εμάς που με σηκωμένα τα χέρια ζητάμε ανήμποροι μια βοήθεια. Στο έργο αυτό αν κάποιο μουσικό σύνολο το ερμηνεύσει απλά μουσικά σωστά, χωρίς ορθογραφικά λάθη, σαν να εξετάζονται σε σολφέζ Ωδείου, χωρίς ευγένεια, χωρίς πάθος, χωρίς σωστή μετάφραση της μελωδίας σαν να παίζουν δημόσιοι υπάλληλοι, η μελωδία πεθαίνει. Από όλο το Requiem Verdi θα θελα να σας αποχαιρετήσω με το τελευταίο του μέρος, με την άρια Libera me της σοπράνο που με αυτή την άρια τελειώνει φυσικά και το έργο αυτό. Στην τελευταία συγχορδία του έργου, ο Βέρντι, ο ευφυής αυτός συνθέτης, τοποθετεί την συγχορδία Si+ (Σι μείζονα) που είναι η συγχορδία της χαράς, η συγχορδία του φωτός… Ο τρόπος που οδηγεί ο Βέρντι ολόκληρη την Συμφωνική Ορχήστρα και την τεράστια χορωδία που χρειαζόμαστε για ένα Requiem Verdi, είναι παραμυθένιος. Γιατί; Γιατί καταλήγει με τέτοιον τρόπο όπου ενώ σε όλο το έργο οι άνθρωποι ζητούν να τους αναλάβει ο Θεός, με την συγχορδία αυτή η απάντηση του Θεού είναι “Μπορεί… Μπορεί ναι, μπορεί και όχι”. Κι ενώ το έργο τελειώνει, εμείς φεύγουμε όλοι μετέωροι…
Περισσότερες πληροφορίες για τον Δημήτρης Ανδρέου μπορείτε να βρείτε στην προσωπική του σελίδα: dimitrisandreou.wordpress.com/
