Έρευνα και μετάφραση: Αλεξανδρινός Οικονομίδης
1) Η παρακαταθήκη του ποιητή
Εάν τα μάτια σου παραμείνουν στοχαστικά
σε τούτους τους στίχους,
θα δω ένα όμορφο όνειρο.
Αν τα μάτια σου τρεμοσβήσουν λίγο
σε τούτους τους στίχους,
τότε ολόκληρος θα αντηχήσω σαν κιθάρα
μέχρι την αυγή.
Αν όμως τα μάτια σου προσπεράσουν αδιάφορα
ετούτους τους στίχους,
τότε θα είμαι νεκρός.
Μην ξεχάσεις να με επισκεφθείς στην λήθη.
2) Στην αγορά προσφύγων
Στην αγορά προσφύγων
αν αγοράσεις παπούτσια
αυτά θα σε οδηγήσουν μόνο σε θλιβερά μέρη.
Εάν αγοράσεις μαγνητόφωνο, μόνο θα κλαίει.
Στην αγορά προσφύγων,
η πίεση θα πέσει.
Γι’ αυτό μην ξεχνάς λοιπόν,
να παίρνεις πάντα έναν συγγενή
να σε κρατάει από το χέρι.
Στην αγορά προσφύγων
μην αγοράσεις ποτέ γλυκά,
μόνο καφέ αγόρασε, πικρό καφέ.
Ποτέ μην ρωτάς για τις τιμές,
(Πώς να κοστολογήσεις άραγε τον πόνο, τα δάκρυα, την λαχτάρα;)
Και μην ξεχνάς,
κάθε φορά που επιστρέφεις από την αγορά προσφύγων,
να φιλάς την κόρη δύο φορές,
και δύο φορές τον γιό.
Προσοχή όταν διαβείς την αγορά προσφύγων
σιγά σιγά απάνω σε καρδιές πατάς,
απάνω στην αγάπη.
Και πάνω απ’ όλα,
κάθε φορά που πας στην αγορά προσφύγων,
σε παρακαλώ, μην ξεχάσεις να ‘χεις στην τσέπη σου
τρινιτρίνη…
3) Αυτοκτονούμε καθημερινά
Σκοτώνουμε τον εαυτό μας καθημερινά. Σε βρώμικα
τραπέζια καφετεριών . Σε μολυσμένες γραμμές
εφημερίδων. Σε κύκλους
δολοπλοκιών κι ιντρίγκων. Θανατωνόμαστε
σε έναν αργό θάνατο. Και, ω, Θεέ,
δεν αντιλαμβανόμαστε την αυτοκτονία μας.
Στη συνέχεια έρχεται μια στιγμή, παίρνεις το περίστροφο.
Η σκανδάλη δεν πατιέται.
Αφού έχεις ήδη αυτοκτονήσει προ πολλού.
Οι νεκροί δεν αυτοκτονούν.
4) Ιθάκη
Η Ιθάκη κοιμάται κάτω από τον ουρανό του Σεπτέμβρη.
Οι ελιές μοιάζουν σαν γυναίκες που περιμένουν αργά
τους αργοπορημένους συζύγους τους.
Μου λείπει εκείνο το μακρινό το σπίτι και
εκείνη η γυναίκα που δεν θα κλείσει τα μάτια της
απόψε στα Τίρανα.
Βοήθησέ με, Οδυσσέα! Πέταξε μακριά το μανδύα
του θρύλου! Πες μου μια σοφή, μια ζεστή λέξη.
Οι δρόμοι ξεκινούν, χάνονται, τρέχουν, εξαφανίζονται
πιο μπερδεμένοι κι από τους πόντου του σάβανου
που έπλεκε η Πηνελόπη.
Δρόμοι, δρόμοι, δρόμοι …
Προς τα ανατολικά, προς τα δυτικά,
προς το Ιόνιο, προς το Αιγαίο.
Πραγματικά παρόλο που ‘ναι σύγχρονοι οι καιροί,
πάλι μπορεί να χάσεις την ουσία
όπως στον αιώνα της Οδύσσειας.
Ποιος άραγε θα με πάει στην Ιθάκη μου;
Ποια λέξη άραγε ηρεμεί τη γυναίκα που αναμένει;
Μακριά απ’ τις σειρήνες που πάλι ουρλιάζουν υστερικά,
μακριά από τις Κίρκες του εικοστού αιώνα!
Εγώ αυτόν τον δρόμο δεν τον χάνω!
Θα το βρω ακόμα κι ας μείνω τυφλός!
Όλοι είμαστε ολίγον Οδυσσέες,
κι αν δεν έχουμε μια Πηνελόπη,
θα ‘χουμε σίγουρα μια Ιθάκη!
5) Η αλήθεια
Παιδί ήμουν, παιχνίδια έψαχνα. Η μητέρα αποφάσιζε.
Εγώ μιλούσα πρώτα, η μητέρα δεύτερη.
Το μάθημα έλεγα. Η δασκάλα αποφάσιζε.
Εγώ μιλούσα πρώτα, η δασκάλα δεύτερη.
Ονειρευόμουν τη νύχτα. Η ημέρα αποφάσιζε.
Εγώ μιλούσα πρώτα, η μέρα δεύτερη.
Ήμουν μαζί σου. Δεν ήθελα να φύγει η μέρα. Η νύχτα όμως αποφάσιζε.
Εγώ μιλούσα πρώτα, η νύχτα δεύτερη.
Δεν ήθελα ν’ αφήσω τον πατέρα μου να πεθάνει. Ο θάνατος αποφάσιζε.
Εγώ μιλούσα πρώτα, ο θάνατος δεύτερος.
Ξεκινούσα στα δεξιά, κατέληγα στα αριστερά. Η ζωή αποφάσιζε.
Εγώ μιλούσα πρώτα, η ζωή δεύτερη.
Εγώ μιλούσα πρώτα. Το δεύτερο ήταν σωστό.
Αλλά τι αριθμό να ‘χε άραγε η αλήθεια;
***Ο Μπαρδούλ Λόντο (Bardhyl Londo) έχει γεννηθεί το 1948 και κατάγεται από τη Λίπα που βρίσκεται κοντά στην πόλη Πρεμετή. Κατά τη δεκαετία του 80 δημιουργήθηκε μια φήμη γύρω από το όνομα του ότι ήταν ο κορυφαίος Αλβανός ποιητής. Σπούδασε αλβανική γλώσσα και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων και διατέλεσε ως εκπαιδευτικός για μερικά χρόνια στην Πρεμετή, ενώ αργότερα εργάστηκε ως συντάκτης στο κορυφαίο λογοτεχνικό περιοδικό της σοσιαλιστικής Αλβανίας, το «Drita». Ο ίδιος είναι συγγραφέας οκτώ ποιητικών συλλογών από το 1975 έως το 1996 και επίσης έχει διατελέσει πρόεδρος της Αλβανικής Ένωσης Συγγραφέων και Καλλιτεχνών μέχρι τον Φεβρουάριο του 1998. Η ποίηση του απομακρύνεται αρκετά από τα βιώματα που έζησε ο ίδιος, είναι μετρική και κυρίως ρυθμική, καθώς αντανακλά μελωδικά τις πλούσιες παραδόσεις της τοσκικής διαλέκτου (Η διάλεκτος της Νότιας Αλβανίας). Το 1989, του απονεμήθηκε το βραβείο Migjeni.
ΑΛΛΙΩΣ 