Ο ΗΘΟΠΟΙΟΣ & ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΚΗΣ ΜΟΙΡΑΖΕΤΑΙ ΜΑΖΙ ΜΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΙΔΕΕΣ ΠΕΡΙ ΤΕΧΝΗΣ & ΖΩΗΣ, ΦΩΤΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ “ΜΕΣΑ ΗΛΙΟ ΤΟΥ” ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ…

Tags

ARS & VITA

Π   Ρ   Ο   Σ   Ω   Π   Ο   Γ   Ρ   Α   Φ   Ι   Α

 

 Κ  Ω  Σ  Τ  Α  Σ              Γ  Α  Κ  Η  Σ

---

γράφει & επιμελείται

η Λίλα Παπαπάσχου

---

Αρχαιολογία, μουσική, θέατρο, διδασκαλία…είσαι φύση, θέση και ιδιότητα πολυσχιδής ή απλά βαριέσαι εύκολα και αναζητάς συνεχώς νέα πεδία ενασχόλησης;

Μου αρέσει να μην ορίζομαι από μια μόνο ιδιότητα, αλλά να αναζητώ την ομορφιά της ζωής και τη γνώση μέσα από πολλούς και πολύ διαφορετικούς δρόμους. Πίσω από κάθε μου ενασχόληση ωστόσο, ανατέλλει και δύει ο μέσα ήλιος μου, η μουσική.

Πόσο ψυχοφθόρα ή αντίστοιχα πόσο «επικίνδυνη» μπορεί να αποδειχθεί για έναν νέο καλλιτέχνη μία τεράστια επιτυχία;

Η επιτυχία μπορεί να διαταράξει τις ζωές και τις σχέσεις των ανθρώπων, μόνον αν αυτές είναι ήδη διαταραγμένες – αν ήδη υπάρχει ο σπόρος της διχόνοιας και της διάκρισης. Το ίδιο ισχύει και σε προσωπικό επίπεδο: το καλάμι το έχεις καβαλήσει πολύ πριν έρθει μια επιτυχία. Αν όμως δεχτείς, ότι η ζωή είναι διαρκής εναλλαγή αυτομάτως θα δεις ότι οι επιτυχίες είναι δώρα εφήμερα και οι αποτυχίες αιτίες για βελτίωση και ανασυγκρότηση. Σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερη σημασία έχουν οι ανθρώπινες σχέσεις, που ολοένα βαθαίνουν και οδηγούν σε ψυχική υγεία και ολοκλήρωση.

Ποια είναι η μεγαλύτερη θυσία που θα μπορούσες να κάνεις για έναν ρόλο;

Για το “ρόλο” του σκηνοθέτη και του μουσικού συνήθως κάνω τις μεγαλύτερες θυσίες. Θυσιάζω, δηλαδή, συνήθως πολλά για να βρω το σκηνοθετικό ή μουσικό “κλειδί” μιας παράστασης, για να ανακαλύψω το εκάστοτε μυστικό της εσωτερικής ζωής και κίνησης ενός θεατρικού έργου. Αυτό με κάνει μέρες και μέρες εσωστρεφή και απόκοσμο…

Κρίνοντας απ’ τα έργα που παρουσιάζονται στις Αθηναϊκές σκηνές, βλέπουμε μία σαφή επικράτηση του δράματος – κυρίως κλασικού ρεπερτορίου – έναντι της κωμωδίας, η οποία όταν παρουσιάζεται αγγίζει τα όρια της προχειρότητας και της ευτέλειας, παραμένοντας ωστόσο σταθερά πιο εμπορική. Πως εξηγείς αυτό το οξύμωρο;

Μια πιθανή εξήγηση θα είχε να κάνει με το γεγονός ότι οι κωμικοί ηθοποιοί στην Ελλάδα γίνονται πολύ εύκολα έρμαια της τηλεοπτικής εικόνας τους και της ευτέλειας και της εθελούσιας αυτουποτίμησης που συνήθως αυτό το μονοπάτι επιφέρει.

Παρακολουθώντας ασυναίσθητα – ή συνειδητά – τους ανθρώπους που συναντάς στο δρόμο, τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τις καφετέριες κλπ, ποια είναι η πρώτη σκέψη που σου έρχεται στο μυαλό; Μπαίνεις ποτέ στον πειρασμό να μαντέψεις τις σκέψεις τους;

Υπέροχη ερώτηση. Με συγκινεί πάντα στους δρόμους να παρατηρώ τους ανθρώπους και να καταγράφω χειρονομίες, εκφράσεις, κινήσεις. Και ναι, πολλές φορές δίνω τις δικές μου ερμηνείες στις συμπεριφορά των ανθρώπων, φτιάχνω με το μυαλό μου το “κάτω κείμενο” των δράσεων πχ των θαμώνων μιας καφετέριας, ενός διαπληκτισμού στην εφορία, ενός ήσυχου ηλικιωμένου ζευγαριού σε ένα παγκάκι. Με αυτό τον τρόπο η ζωή γίνεται πολύ πιο ποιητική, από ότι είναι. Ή για να το πω καλύτερα: με αυτόν τον τρόπο η ζωή σου φανερώνει μια ακόμα πτυχή της ποιητικής της.

Έχεις τιμηθεί με το Βραβείο «Δημήτρης Χορν». Πόσο μέτρησε για σένα αυτή η τιμητική διάκριση; Γενικά επικροτείς την ύπαρξη παρόμοιων θεσμών;

Όπως θεωρώ χρέος μου να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για το βραβείο που μου δόθηκε ως ένδειξη αναγνώρισης της πρώτης μου, τελείως αδέσμευτης και ελεύθερης από εξαρτήσεις, δουλειάς στο θέατρο, άλλο τόσο αισθάνομαι χρέος μου να εκφράσω τον προβληματισμό μου για διάφορες μεθοδεύσεις, “λάθη” της επιτροπής, καθώς και παραβιάσεις των κανονισμών που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια.

Πιστεύεις ότι το ελληνικό κοινό είναι λίγο δήθεν; Δηλαδή, πάμε να δούμε κάτι γιατί πραγματικά το επιλέγουμε, ή οι περισσότεροι αγόμαστε και φερόμαστε απ’ τα Μ.Μ.Ε., τους κριτικούς και τους σχετικούς μηχανισμούς προώθησης μίας καλλιτεχνικής παραγωγής;

Το κοινό είναι ετερόκλιτο. Δεν είναι άσπρο μαύρο. Σαφώς υπάρχει χειραγώγησή του από μηχανισμούς προώθησης και κριτικούς αλλά υπάρχει και μεγάλη αγνότητα και κριτική σκέψη σε μια άλλη μερίδα του. Εμείς ως ομάδα “Ιδέα” παλεύουμε να πλατύνουμε τους ορίζοντες της αδέσμευτης κι ανόθευτης από κόρακες και αυλοκόλακες θεατρικής επικοινωνίας.

Κάποια στιγμή, πέρασες στιγμιαία και από την τηλεόραση, συμμετέχοντας στην «ΙΩΑΝΝΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ» της Μ. Παπαοικονόμου και στην εκπομπή «Θεατρικά Μονόπρακτα» (Το Ψυχοσάββατο, του Γρηγόρη Ξενόπουλου σε σκηνοθεσία Έλλης Παπακωνσταντίνου και τηλεσκηνοθεσία Γιώργου Γκικαπέππα). Η μετέπειτα – και τωρινή – αποχή σου από τα τηλεοπτικά δρώμενα είναι συνειδητή επιλογή ή καθαρά θέμα συγκυριών; Παρακολουθείς τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στα τηλεοπτικά δρώμενα;

Επέλεξα το δρόμο του θεάτρου γιατί εκεί νιώθω ότι εκφράζομαι πληρέστερα. Ειδικά τα τρία τελευταία χρόνια στα πλαίσια της ομάδας “Ιδεα” αισθάνομαι τα φτερά μου συνεχώς ανοιχτά. Δεν παρακολουθώ τηλεόραση ποτέ. Δεν το έκανα ούτε καν όταν έπαιζα. Δεν καταδικάζω το μέσο αλλά ως έχει δεν μου πάει.

Εξίσου επιλεκτικός εμφανίζεσαι σε σχέση και με τον κινηματογράφο. Υπάρχει κάτι που σε ενοχλεί στον τρόπο που γυρίζεται μία ταινία στην Ελλάδα – λόγω συνθηκών παραγωγής ας πούμε – γιατί έχω την αίσθηση, ότι το πρόβλημα δεν έγκειται στους δημιουργούς. Άξιους κινηματογραφιστές διαθέτουμε και μάλιστα πολλούς, οπότε τι εμποδίζει κατά την γνώμη σου την πραγματοποίηση μίας μαζικότερης και συνάμα ποιοτικότερης κινηματογραφικής παραγωγής;

Κινηματογράφο θα ήθελα πολύ να κάνω- δεν ειναι θέμα εκλεκτικότητας. Απλώς δεν μου έχει ζητηθεί να παίξω, άρα προφανώς δεν θεωρούμαι καλός αγωγός του.

Είδα πρόσφατα την καινούργια ταινία του Αλέξη Αλεξίου «Τετάρτη 4.45» και πραγματικά εντυπωσιάστηκα με το σενάριο, το επίπεδο παραγωγής, τις ερμηνείες, τα ειδικά εφέ και γενικότερα τον τρόπο απεικόνισης μίας σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας, που στενοχωρεί και ταυτόχρονα σοκάρει. Πιστεύεις, ότι θα μπορούσαμε ενδεχομένως να φτάσουμε κάποια στιγμή στο επίπεδο να συναγωνιζόμαστε επάξια τις ξένες κινηματογραφικές παραγωγές (…κάτι αντίστοιχο δηλαδή μ’ αυτό που συνέβη πρόσφατα με τον Κυνόδοντα του Γιώργου Λάνθιμου…);

Δεν χρειάζεται να έχουμε κανένα άγχος να γίνουμε “επάξιοι” ή “ισότιμοι” με κάποια ξένα πρότυπα. Αυτό που χρειάζεται είναι να είμαστε γνήσιοι, εργατικοί και πιστοί σε ένα κάποιο αυτόχθον όραμα.

Η διδασκαλία πως μπήκε στη ζωή σου; Μπορεί ένας νέος ηλικιακά καλλιτέχνης, ο οποίος βρίσκεται ακόμα στην ενεργό δράση, να είναι παράλληλα καλός «δάσκαλος»; Είναι θέμα εμπειρίας ή τεχνικής;

Διδάσκω αρχικώς γιατί διδάσκομαι ο ίδιος. Επίσης διδάσκω για να μοιραστώ με άλλους ανθρώπους κάποιες δικές μου ανακαλύψεις για τη σκηνή και τη ζωή. Πιστεύω τέλος ότι  μόνο όποιος βρίσκεται στην ενεργό δράση είναι σε θέση να διδάξει.

Έχεις νιώσει ποτέ να φτάνεις στα όρια της κατάρρευσης, ψυχικής και σωματικής; Ποιοι είναι οι μηχανισμοί άμυνας,  που έχεις αναπτύξει απέναντι στην έξωθεν  – …και  εκ των έσω…-  «τοξικότητα»;

Είμαι διαρκώς στα όρια της κατάρρευσης και σε σωματικό και σε ψυχικό επίπεδο και είμαι εντελώς ανοχύρωτος όταν τελικώς έρχεται και τα σαρώνει όλα. Συνήθως αφήνομαι μέρες και μέρες στη θύελλα χωρίς να αναζητώ στέγαστρα.

Έχεις γράψει μουσική για πολλές παραστάσεις. Αναφέρω ενδεικτικά: «Χωρίς Μουσική»,  «Διχοτομημένος Υποκόμης» , «Δεν μιλάμε για αυτά» κλπ…Πόσο καθοριστικό ρόλο θεωρείς, ότι παίζει η μουσική σε μία θεατρική παράσταση;

Γράφω πάντα τη μουσική για τα έργα που σκηνοθετώ γιατί θεωρώ ότι αυτό που φέρνω εγώ ως δημιουργός στο θέατρο είναι “μουσικές σκηνοθεσίες”. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό το στοιχείο της μουσικότητας σε κάθε θεατρικό έργο. Είναι η ψυχή του, ο λόγος ύπαρξής του. Η μουσική μεταδίδει στο υπόστρωμα όλα εκείνα τα ακριβά, τα μυστικά, τα ανείπωτα, όσα δηλαδή οι λέξεις δεν μπορούν καν να πλησιάσουν.

“ΔΕΝ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΑΥΤΑ”

“ΔΙΧΟΤΟΜΗΜΕΝΟΣ ΥΠΟΚΟΜΗΣ”

“ΧΩΡΙΣ ΜΟΥΣΙΚΗ”

Κατά την γνώμη σου οι Δραματικές Σχολές με τον τρόπο που λειτουργούν στην Ελλάδα, προσφέρουν την δυνατότητα σε έναν νέο ηθοποιό να εκπαιδευτεί μουσικά, φωνητικά και γενικότερα σε σχέση με τους ιδιαίτερους «ήχους» ενός θεατρικού έργου ή ενός ρόλου αντίστοιχα;

Δίνουν καλές αφορμές. Η πιο βαθειά βουτιά γίνεται πάντα ιδίοις εξόδοις.

Η έμπνευση είναι μία «θεία ευλογία» που χαρίζεται επιλεκτικά και σηματοδοτεί την δημιουργία ενός μεγάλου έργου που σπάνια μπορεί να επαναληφθεί,  ή μία διαρκής άσκηση – ζωντανή διαδικασία πάνω στις άπειρες εγκεφαλικές, συναισθηματικές και ψυχικές δεξιότητες – δυνατότητες του καθένα από εμάς; Για σένα τι είναι «έμπνευση»;

Δεν πιστεύω στην έμπνευση. Πιστεύω στη διαρκή μάθηση, στην επικοινωνία, στην αγωνιώδη πάλη για αυτογνωσία και στην εξάσκηση των αγαπητικών μας στοιχείων στις καθημερινές μας σχέσεις. Μέσα από κει ξεπηδούν, όλα όσα μας χαρακτηρίζουν ως φωτεινά πλάσματα ή ως υπάρξεις ανάξιες λόγου. Επ’ ουδενί με αυτή την πρόταση δεν θεωρώ, ότι ανήκω στα πρώτα.

Έχεις κάποια αγαπημένα μέρη στην Αθήνα, στα οποία πραγματικά χαλαρώνεις και «επαναφορτίζεσαι»;

Το Δημοτικό Αναψυκτήριο στο άλσος της Ηλιούπολης, το εστιατόριο “avocado” στο Σύνταγμα, το όρος Υμηττός και η μαρίνα Καλαμακίου.

Τι νιώθεις στο άκουσμα των παρακάτω λέξεων που έχουν γίνει της μόδας, χάνοντας σε πολλές περιπτώσεις την βαθύτερη ουσία των εννοιών τους: οικονομική κρίση, παγκοσμιοποίηση, πολυπολιτισμικότητα, ρατσισμός, bullying – ενδοσχολική βία…;

Νιώθω ότι είμαστε σε μια περίοδο της ιστορίας της χώρας μας, που μπορούμε να σταθούμε και να παλέψουμε επί της ουσίας πάνω σε όλα αυτά τα ζητήματα αναζητώντας νέες πιο ανθρώπινες λύσεις, έξω από το υπάρχον σύστημα οργάνωσης των κοινωνιών. Είμαι αισιόδοξος, ότι η συμμετοχή μας και οι πράξεις μας μπορούν να φέρουν εντυπωσιακές αλλαγές. Εντυπωσιακό είναι το απλό, αυτό που εδώ και αιώνες είναι κάτω από τη μύτη μας και απλώς δεν το επιλέγουμε.

Μετά την περσινή επιτυχία, το έργο «ΡΩΜΑΙΟΣ & ΙΟΥΛΙΕΤΑ για δύο», παρουσιάζεται στο «ΘΗΣΕΙΟ: ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ», για δεύτερη συνεχή χρονιά, γνωρίζοντας εκ νέου τεράστια επιτυχία. Μίλησε μου λίγο για τις σκέψεις και τα συναισθήματα σου σχετικά με το έργο, τους υπόλοιπους συντελεστές, τις δικές σου προσδοκίες μέσα απ’ αυτό και φυσικά για την απήχηση που είχε στον κόσμο.

Είναι μεγάλη μου χαρά που εδώ και 3 χρόνια συνεργάζομαι με την Αθηνά Μουστάκα και τον Κωνσταντίνο Μπιμπή. Μαζί συγκροτήσαμε την ομάδα “Ιδέα”. Σκηνοθετούμε από κοινού τα έργα μας και έχουμε ήδη ταξιδέψει σε Κύπρο και Σερβία με την παράστασή μας. Πρόσφατα φτιάξαμε μια παράσταση με αντιφασιστικό περιεχόμενο, την “Τελευταία Μαύρη Γάτα” του Ευγένιου Τριβιζά. Στηρίξαμε επίσης την νεαρή τραγουδίστρια Εύα Λάφκα σκηνοθετώντας το τραγούδι της “Για σένα άλλαξα Θεό” σε μουσική και στίχους του υπέροχου Παντελή Κυραμαργιού. Είμαστε και oι 3 μέλη μιας μεγάλης κολεκτίβας καλλιτεχνών που λέγεται “sui generis”, μιας μεγάλης παρέας που ονειρεύεται ένα νέο πλατιά λαϊκό και ουσιώδες θέατρο. Στην Κύπρο αποσπάσαμε 2 θεατρικά βραβεία ενώ το καλοκαίρι θα παίξουμε σε ένα πολύ σημαντικό φεστιβάλ στην Ισπανία. Ήδη έχουμε σχεδιάσει τις παραγωγές, στις οποίες θα συμμετάσχουμε την επόμενη χρονιά και βήμα το βήμα δημιουργούμε το δικό μας σύμπαν με τα σώματα τις ψυχές και τις ιδέες μας. Είμαστε μια ψυχή χωρισμένη στα τρία. Κι αυτό τα λέει όλα.

“ΡΩΜΑΙΟΣ & ΙΟΥΛΙΕΤΑ ΓΙΑ ΔΥΟ” (…σ’ αυτήν την περίπτωση για τρεις…)

Θα πέθαινε κανείς από και για τον έρωτα στις μέρες μας; Μήπως είμαστε εντελώς ανίκανοι ή απλώς πολύ κυνικοί πλέον για να βιώσουμε κάτι τόσο απόλυτο, όπως αυτό που βιώνουν οι δύο κεντρικοί ήρωες του έργου;

Ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα θυσιάστηκαν αφού πρώτα επαναστάτησαν. Δεν έχω την απάντηση που μου ζητάτε εδώ αλλά θέλω και πάλι να πω, ότι η ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο. Ούτε οι πρόγονοί μας ήταν απολύτως ικανοί για άθλους και ηρωισμούς, ούτε εμείς οι τωρινοί είμαστε παντελώς ανάξιοι, νικημένοι από τον διάχυτο κυνισμό της εποχής. Πιστεύω όμως ακράδαντα, ότι ο έρωτας όπως και η επανάσταση θα είναι πάντα δυο μεγάλες αναμμένες δάδες, στις καρδιές των ανθρώπων.

Τελειώνοντας την κουβέντα μας θα ήθελα να μοιραστείς μαζί μας – με άκρατο ρομαντισμό και ονειροπόλα διάθεση – κάποια απ’ τα μελλοντικά σου σχέδια, όνειρα, καλλιτεχνικές επιθυμίες…για να κλείσουμε δημιουργικά και με διάθεση ανοιξιάτικη και ανανεωτική!

Ονειρεύομαι με μεγάλη αδημονία τις μέρες ησυχίας, περισυλλογής και ουσιώδους μοναχικότητας που θα περάσω στην ιδιαίτερη πατρίδα μου Ικαρία τις ημέρες του Πάσχα.

---

Δυστυχώς, με τον ηθοποιό, σκηνοθέτη & μουσικό Κώστα Γάκη (…τον οποίο παρακαλουθώ και θαυμάζω από την αρχή της καλλιτεχνικής του πορείας…) δεν καταφέραμε να συναντηθούμε από κοντά λόγω πολλαπλών και ανειλημμένων υποχρεώσεων (… είναι η πρώτη ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ που πραγματοποιήθηκε εξ’ αποστάσεως…) αλλά όπως θα διαπιστώσατε κι εσείς, η απόσταση ήταν μόνο πρακτικής φύσης και δεν μας εμπόδισε να επικοινωνήσουμε επί της ουσίας, έχοντας ως συνδετικό κρίκο τη δημιουργία.

Ο τρόπος που απάντησε σε όλες μου τις ερωτήσεις, με αμεσότητα, αλήθεια & την σοβαρότητα του ανθρώπου που εννοεί κάθε λέξη που βγαίνει απ’ το στόμα του, συνάδει απόλυτα με το καλλιτεχνικό του προφίλ, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί όλα αυτά τα χρόνια μέσα από προσεγμένες και ποιοτικές επιλογές και χάρηκα πραγματικά που ευχαριστήθηκε την κουβέντα μας, όσο κι εγώ.

Η πολιτιστική στήλη ARS & VITA τον ευχαριστεί θερμά για την θετική του ανταπόκριση και του εύχεται ένα “μαγικό” Πάσχα στην πανέμορφη Ικαρία, όπως ακριβώς το ονειρεύεται… γεμάτο ησυχία, περισυλλογή & ουσιώδη μοναχικότητα…με τον “μέσα ήλιο του” – που δεν είναι άλλος απ’ την ίδια τη μουσική –  να καίει αέναα κι άοκνα….