Tags
γράφει & επιμελείται η Λίλα Παπαπάσχου
«Ένα περίστροφο/ που εκπυρσοκρότησε/μέσα σύννεφο/ από καρδιές»
_ _ _ _ _ _ _ _ _
Την Κυριακή 20 Νοεμβρίου 2016, η πολιτιστική στήλη ARS & VITA βρέθηκε στον ιδιαίτερο θεατρικό χώρο του ALTERA PARS, για να παρακολουθήσει δύο παραστάσεις back to back – «Ο ΗΧΟΣ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ» της Λούλας Αναγνωστάκη και «ΑΓΓΕΛΑ» του Γιώργου Σεβαστίκογλου – κάτι το οποίο ομολογώ, συμβαίνει για πρώτη φορά στα χρονικά της στήλης.
Ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης Πέτρος Νάκος υπογράφει την σκηνοθεσία και στις δύο παραστάσεις, οι οποίες με δραματουργικό άξονα δύο από τα πιο γνωστά και σημαντικά νεοελληνικά έργα, χαράσσουν (…σαν ξυράφι…) το δικό μας σήμερα, ξυπνώντας μνήμες ενός όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος και αφυπνίζοντας κοιμισμένες συνειδήσεις χρόνου ενεστώτα (…με βάση τις πρόσφατες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις μάλλον και μέλλοντα διαρκείας…).
Στο σημερινό αφιέρωμα θα ασχοληθούμε με την παράσταση «Ο Ήχος του όπλου», της Λούλας Αναγνωστάκη που σχεδόν τριάντα χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα του έργου, ξαναδίνει ζωή σε ένα από τα σημαντικότερα νεοελληνικά κείμενα, ιστορικής μάλιστα σημασίας. Μεταξύ άλλων θετικών προσήμων, στην παράσταση που σκηνοθέτησε ο Πέτρος Νάκος πρωταγωνιστεί η εξαιρετική Μίνα Χειμώνα, που ποτέ δεν παύει να μας εκπλήσσει ευχάριστα, με το υποκριτικό της εύρος, αλλά και την γενικότερη στάση της απέναντι στα θεατρικά – και όχι μόνο – δρώμενα, που αν και σεμνή, διαθέτει πολύ προσωπικό ύφος και έντονα καλλιτεχνικό στίγμα.
Η Μίνα Χειμώνα/Κάτια στο επίκεντρο μίας προεκλογικής και οικογενειακής…φρενίτιδας!
Το εμβληματικό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη, γραμμένο το 1987 (…διαδραματίζεται το 1985…) και ειδωμένο μέσα από την διεισδυτική και καίρια σκηνοθετική ματιά του Πέτρου Νάκου, αποκτά «σημερινές διαστάσεις», αφού τόσο οι ήρωες, όσο και οι καταστάσεις που περιγράφει, μας είναι τόσο μα τόσο οικείες (…περισσότερο ενδεχομένως απ’ όσο μπορούμε να αντέξουμε…). Η ιστορία που αποτελεί τον πυρήνα του έργου της σπουδαίας Ελληνίδας συγγραφέα επαναλαμβάνεται εν έτη…οικονομικής κρίσεως…ενώ δυστυχώς εμείς, όπως όλα καταδεικνύουν, παραμένουμε ανεπίδεκτοι μαθήσεως.
Ο Μιχάλης/Πάνος Νάτσης από την επαρχία, πρωτοετής φοιτητής, συζεί με μια νεαρή εργαζόμενη κοπέλα, την Φανή/Έφη Κιούκη. Ο Γιάννης (…Γιαννούκος για την ακρίβεια…)/ Τάσος Περάκης, δηλαδή ο μικρός αδελφός της Φανής, εμπλέκεται σε μια περίεργη υπόθεση με ένα παράνομο όπλο. Ένα φθινοπωρινό απόγευμα, η μητέρα του Μιχάλη, η Κάτια/Μίνα Χειμώνα, που έζησε στην επαρχία, παγιδευμένη σε επιλογές που ουδέποτε επιθυμούσε, έρχεται στην Αθήνα για να ψηφίσει και κατά τη διάρκεια αυτής της σύντομης επίσκεψης συναντά τον δεκαοχτάχρονο γιο της, καθώς και άλλα πρόσωπα. Από την παλιά της φίλη Μαρίκα/Λιάνα Παρούση, μαθαίνει πως ο Μιχάλης δεν έχει πατήσει στη Σχολή, πως ετοιμάζεται να φύγει για την Αμερική και πως η Φανή είναι έγκυος. Στην προσπάθεια της η Κάτια να ελέγξει την κατάσταση, έρχεται αντιμέτωπη με το γιο της (…αλλά και τον ίδιο της τον εαυτό…) εν μέσω ενός κλίματος προεκλογικής – και οικογενειακής – φρενίτιδας.
Μέσα σε αυτό το εκ πρώτης όψεως φυσιολογικό και αρκετά τετριμμένο αφηγηματικό πλαίσιο, όπου κανένα από τα πέντε πρόσωπα του έργου δεν ζει τη ζωή που θα ήθελε, ή ενδεχομένως που θεωρεί ότι του αξίζει, ξετυλίγονται οι παράλληλοι μονόλογοι των ηρώων, αποκαλύπτοντας τη βαθιά πληγωμένη και «προβληματική» φύση τους.
Σκηνική σύνθεση…κοινωνικοπολιτική αποσύνθεση…
Ο Μιχάλης του Πάνου Νάτση ήταν “τόσο όσο” οργισμένος, με εσωτερικότητα και αλήθεια, εμφανώς μπερδεμένος συναισθηματικά, αν και προσπαθούσε απεγνωσμένα να πείσει ως αποφασισμένος για όλα. Εγκλωβισμένος στις επιταγές της οικογένειάς του, της Φανής, της Μαρίκας, του Γιαννούκου αλλά και δέσμιος των δικών του επιθυμιών, διατηρώντας από την αρχή μέχρι το τέλος την ερμηνευτική του δύναμη, σε συνδυασμό με μία ποιητική ευαισθησία, απόλυτα ταιριαστή με τον χαρακτήρα που κλήθηκε να υποδυθεί, έπεισε απόλυτα ως ένας άνθρωπος/ωρολογιακή βόμβα, έτοιμος να εκραγεί ανά πάσα στιγμή. Παραμένοντας στο επίκεντρο των εξελίξεων και λειτουργώντας ως καταλύτης καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, γίνεται ερήμην του «δήμιος» αυτών που αγαπά, πληρώνοντας το ανάλογο τίμημα. Της απώλειας.
Συνεπής – αν και κάπως αμήχανη στην αρχή – στο ρόλο της Φανής η Έφη Κιούκη, βρήκε στην πορεία της παράστασης το ρυθμό της και έχτισε σταδιακά το χαρακτήρα ενός νεαρού, ερωτευμένου κοριτσιού, το οποίο αν και φαινομενικά χειραφετημένο, στο τέλος υποτάσσεται στη γυναικεία του φύση, η οποία επιβάλλει την αναζήτηση λύσεων «εδώ και τώρα». Δύσκολο έως ανέφικτο να δοθούν, ειδικά εκεί που της αναζητάει. Κυοφορούσα μία νέα ζωή, αρχίζει ξαφνικά να αγωνία για την τροπή της δικής της ζωής και της συνύπαρξης με έναν άντρα συναισθηματικά ανώριμο και ως εκ τούτου ανεπαρκή για το ρόλο του συζύγου και πατέρα. Αρκεί ο έρωτας, για να νικήσει την ήττα;
Ο Γιαννούκος του Τάσου Περάκη ήταν κάτι παραπάνω από επαρκής, κερδίζοντας αβίαστα τη συμπάθεια, υποδυόμενος ένα χαρακτήρα που μόνο συμπαθής δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Ως νέος στα πρόθυρα της αυτοκαταστροφής και μάλιστα ενσυνείδητης, ο ταλαντούχος ηθοποιός διατήρησε την σκηνική του ενέργεια «στο κόκκινο», αρνούμενος να αποδεχτεί την ατολμία του φίλου του, την κυνικότητα της αδελφής του, αλλά και την γενικότερη οκνηρία μίας παρηκμασμένης κοινωνίας που συνθλίβει θέλω και όνειρα, κάτω από τον οδοστρωτήρα που λέγεται «πραγματικότητα».
Η γνωστή και έμπειρη ηθοποιός Λιάνα Παρούση ήταν μία φωτεινή πινελιά μέσα στο απέραντο γκρίζο της Αναγνωστάκη, ως η Μαρίκα – η πεταχτούλα φίλη της μαμάς Κάτιας – περνώντας ανάμεσα από τους άλλους ήρωες του έργου άλλοτε σαν ένα φάντασμα του παρελθόντος που πάντα θα τους στοιχειώνει και άλλοτε σαν μία πολύχρωμη πεταλούδα που πετάει εδώ και εκεί, αρνούμενη πεισματικά να συμβιβαστεί με ένα μόνο λουλούδι (…άσχετα αν στο πρόσωπο του Μιχάλη καλά κρυμμένα πάθη ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια…). Αισθησιακή, προκλητική και «ξεδιάντροπη», έμοιαζε απόλυτα εναρμονισμένη με το επίπλαστα πανηγυρικό κλίμα των ημερών. Είναι όμως;
“Ο ΗΧΟΣ ΤΟΥ ΟΠΛΟΥ” σε πλήρη σύνθεση…
Βαθιά συγκινητική η Μίνα Χειμώνα, απογείωσε το ρόλο της Κάτιας, προσδίδοντάς του την απαραίτητη μελαγχολική διάσταση, που ούτως ή άλλως χαρακτηρίζει όλες τις ηρωίδες της καταξιωμένης συγγραφέα. Μιλώντας ακόμα και με τη σιωπή της, διαπερνώντας την ψυχή μας με το υγρό της βλέμμα και μεταχειριζόμενη όλα τα εκφραστικά της μέσα με απόλυτο έλεγχο και σε πλήρη αρμονία με την υπόλοιπη ομάδα, μας τα είπε όλα ακόμη κι όταν προσπαθούσε απεγνωσμένα, να μας τα αποκρύψει.
Η «Κάτια» φώλιασε μέσα στη «Μίνα» – και το αντίθετο – καθιστώντας πολύ δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στην θεατρική πράξη και την πραγματική ζωή. Η χαρισματική ηθοποιός δεν έπαιξε την Κάτια, ήταν εκείνη και μαζί όλες οι γυναίκες, που όπως η ηρωίδα της Αναγνωστάκη, δεν έζησαν τη ζωή που θέλησαν, αλλά αυτή που τους επιβλήθηκε, παραμένοντας εγκλωβισμένες σε στερεότυπα και κοινωνικές προκαταλήψεις.
Η Μίνα Χειμώνα συγκινεί ως “Κάτια”
Στα συν της παράστασης η υπέροχη μουσική, την οποία επιμελήθηκε ο ίδιος ο Πέτρος Νάκος μαζί με την Αγγελική Κοντού, ταξιδεύοντάς μας πίσω στο χρόνο, σε στιγμές πολύ προσωπικές – ευτυχισμένες, πικρές, αγαπημένες, μοναδικές – τις οποίες κρατήσαμε στο μυαλό και την καρδιά μας σαν πολύτιμο ενθύμιο μίας παράστασης που παραμένει ζωντανή και μετά τη θέασή της.
«Ο ήχος του όπλου» μπορεί να μην ακούστηκε ποτέ, αλλά οι ήρωες της Λούλας Αναγνωστάκη, έπεσαν «νεκροί» στην σκηνή του Altera Pars κάνοντας πάταγο.
Μπορεί επίσης, κανένας από τους πρωταγωνιστές της παράστασης να μην κατάφερε να ζήσει τη δική του «Perfect Day», όμως για εμάς τους θεατές, η Κυριακή που μας πέρασε ήταν σίγουρα μία «τέλεια ημέρα»…την οποία αξίζει να ζήσετε κι εσείς…
Συντελεστές της παράστασης:
Σκηνοθεσία: Πέτρος Νάκος
Διαμόρφωση σκηνικού χώρου: Πέτρος Νάκος
Επιμέλεια σκηνικού: Δέσποινα Χειμώνα
Φωτισμοί: Παναγιώτης Μανούσης
Κοστούμια: Δέσποινα Χειμώνα
Μουσική επιμέλεια: Πέτρος Νάκος / Αγγελική Κοντού
Κινησιολογία: Ελβίρα Μπαρτζώκα
Φωτογραφίες: Τζίνα Σταύρου
Διανομή:
Κάτια: Μίνα Χειμώνα
Μαρίκα: Λιάνα Παρούση
Μιχάλης: Πάνος Νάτσης
Γιαννούκος: Τάσος Περάκης
Φανή: Έφη Κιούκη
ΘΕΑΤΡΟ ALTERA PARS
Μεγ. Αλεξάνδρου 123, Κεραμεικός
Αθήνα
ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ:
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤΙΣ 21.15
& ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΙΣ 18.15
ΑΛΛΙΩΣ 